Hayatımızı kolaylaştıran teknolojiler
Artık birçok şirket CBS ve Navigasyon Sistemleri kullanmadan iş yapamaz hale geliyor.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte günümüzde Coğrafi Bilgi Sistemleri ve navigasyon hemen hemen her alanda kullanılıyor. Genel kullanım alanları arasında araç takip sistemleri, altyapı çalışmaları, bilimsel araştırmalar, hava, kara ve deniz trafiğinin izlenmesi, peyzaj çalışmaları, kentsel planlama çalışmaları, maden haritalandırma, askeri uygulamalar, kaynak yönetimi, varlık yönetimi, pazarlama, lojistik, tarım sektörü, arama kurtarma çalışmaları yer alıyor.
Şu an CBS belediyelerin en çok kullandığı araçlar arasında yer alıyor. CBS’yi kent ve altyapı yönetiminde kullanan belediyeler, hizmet alanı içinde kalan yerleşim birimlerine ait imar planları, hali hazır durum gibi bilgileri yönetmek için kullanıyor. Gelişim dönüşüm planları artık CBS olmadan yapılamayacak kadar gelişmiş karar sistemleri gerektiriyor. Ayrıca kentlerde elektrik, doğalgaz ve su şebekeleri kuran, işleten altyapı şirketleri de bu konuda ciddi kullanıcılar arasında yer alıyor. Dağıtım şirketleri tüm şebekeyi akıllı harita sistemlerine aktarıyor ve sahadaki arıza ekiplerini gerçek zamanlı olarak yönetiyorlar.
Telekom şirketleri de Coğrafi Bilgi Sistemlerini aktif olarak kullanan kurumlar arasında yer alıyor. Örneğin yüksek hızlı internet hizmeti veren telekom şirketleri, müşterilerine hangi kapasitelerde internet verebileceklerini kullandıkları Coğrafi Bilgi Sistemleri sayesinde görebiliyorlar. CBS üzerinden nerede bakır kablo var, nerede fiber kablo var, hız ve teknik kapasite gibi bilgileri rahatlıkla alabiliyorlar. Hatta nereye ne kadar yatırım yaptıklarını dahi görebiliyorlar. Aslında bu örnekleri artırmak mümkün. Bankalar dahi yeni bir şube açarken ya da ATM kuracağı zaman Coğrafi Bilgi Sistemlerinden yararlanıyor.
Çağatay YAMAK
Proje Yöneticisi /
GIS & RS Uzmanı
BITES Savunma,
Havacılık ve Uzay
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) dünya üzerindeki sosyo-ekonomik ve çevresel sorunlarla ilgili olarak son kullanıcının konuma dayalı bilgi ihtiyacını karşılamak üzere coğrafi verilerin toplanması, işlenmesi, yönetimi, analizi, sorgulaması ve sunulması işlevlerini gerçekleştiren bir bilgi sistemi bütünüdür. Coğrafi Bilgi Sistemleri, savunma, şehircilik, ulaşım, ormancılık, tarım, afet yönetimi ve navigasyon gibi farklı uygulama alanlarına mekansal çözümler getirmektedir.
Günümüzde, başlangıç-bitiş konumları ya da kullanıcının anlık konumu gibi hem coğrafi koordinat bilgilerini hem de konumlara ait öznitelik bilgilerini içeren bir veritabanını, bu konumlar arasında kullanılacak yöntemleri ve bu yöntemler için gerekli en yakın mesafe, mekansal sorgulama gibi algoritmaları düşündüğümüzde, navigasyon sistemlerini de bir çeşit CBS çözümü olarak ele almak doğru olacaktır.
CBS açısından navigasyon sistemleri incelendiğinde, navigasyon sistemlerinin oluşturulmasındaki en büyük problem bu sistemlerinde kullanılacak altlık haritaların yetersiz olması ya da güncel olmamasıdır. Özellikle ülkemizin dinamik koşulları düşünüldüğünde, yeni yol yapım çalışmaları, yol güzergahlarının ve yönlerinin sıklıkla değişmesi ya da sözel bilgilerin değişikliğe uğraması, Türkiye’de sağlıklı bir navigasyon altyapısı oluşturmada en büyük problemlerdendir. İşçilik ve zaman gerektiren bu gerekli güncelleme işlemleri düşünüldüğünde, maliyetleri artıracağı da bir gerçektir.
Sözel ya da mekansal veri güncellemerinin standardizasyonu ve farklı navigasyon sistemlerinde dilbirliğinin sağlanabilmesi son kullanıcılar açısından diğer bir gerekliliktir. Bu konuda, navigasyon sistemi oluşturan şirketlerin yerel yönetimlerle sıkı bir işbirliği içinde olmaları ve yerel yönetimlerin de bu bilgileri erişebilir kılması gerekliliği kaçınılmazdır.
Son olarak, navigasyon uygulamalarının sıklıkla kullanıldığı platformlar olan araç içi bilgisayar, tablet ya da mobil cihazlar düşünüldüğünde, diğer bir problem ise mekansal verinin sağlıklı şekilde son kullanıcıya sunumu olacaktır. Diğer bir deyişle, bu cihazların boyutlarının standart olmayışının yanı sıra mekansal verileri niteleyen metin ve sembolojilerin yoğunluğu düşünülecek olursa, optimum gösterimini dar bir kalıpta sağlamak oldukça zordur.
Günümüzde, CBS ve uzaktan algılama çalışmalarında karşılaşılan mekansal verilerin yoğunluğu problemi “Dev Veri” (Big Data) kapsamında ele alınmaya başlanmış olup, son kullanıcıya farklı ölçeklerde farklı çözünürlük, doğruluk, detay ve sembolojilerde gösterimi sağlayan veritabanı çözümleri navigasyon uygulamalarında da kullanılmak üzere yaygınlaşmaya başlamıştır.