Patentin öyküsü film oldu
Hollywood’a Avusturya’dan Hedwig Kiesler olarak 1930’larda gidip, MGM tarafından ismi Hedy Lamarr’a çevrilen “dünyanın en güzel kadını” olarak tanınan artist, bugün GSM, GPS, WiFi, Bluetooth v.b. teknolojilerde kullanılan “frekans atlama” tekniğine dair patent almıştı 1942’de.
Bu, Hollywood tarafından icat edilmiş bir film senaryosu değil, gerçeğin ta kendisi. Unutulmuş öyküyü Amerikalı filmci Alexandra Dean ile yapımcı olarak sanatçı Susan Sarandon, 1.5 saatlik bir belgesele dönüştürdüler. Bugüne kadar dağınık kalmış gazete kupürleri, ses ve tv kayıtları, görgü tanıkları, belgeler bir araya getirildi. Bu film Boston ve New York/Tribeca festivallerinde gösterildi. Dünya sinemalarında da gösterilecek. Lamarr hakkındaki ilk belgesel olmasa da, şimdiye kadarki en kapsamlı, en bilgi içeren film olacak.
Lamarr’ın, deneysel müzik bestecisi George Antheil’le birlikte geliştirdiği fikir şu: İkinci Dünya Savaşı’nda ABD donanmasının kullandığı torpilleri yöneten radyo frekansını Naziler hemen saptadığı için torpilin yönünü değiştiriyorlardı. Çoğu torpil hedefe varmıyordu. Çare, frekans sayısını artırmak, freakansları pek hızla değiştirmekti. Böylece Naziler frekansı saptamaya fırsat bulamayacaktı.
Bu harika fikri, üzerinde çalışa çalışa bir patent başvurusu haline getirdiler. Sonuçta 11 Ağustos 1942’de patenti aldılar. Ama donanma bu fikri anlayamadı. Patent kenarda kaldı. Ta ki 1957’de transistör icat edilene kadar. Patenti hatırladılar, üzerinde çalışma başladı: GSM, GPS, WiFi, Bluetooth vb Lamarr-Antheil Patenti sayesinde mümkün oldu. Lamarr patenti donanmaya hibe etmişti. Katkısı, geç de olsa fark edildi, kendisine ödüller verildi. Ama gidip almadı. 2000’de 85 yaşında öldü.
