Chris Hughes: Facebook bölünmeli
Facebook’un kurucusu denildiğinde akla Mark Zuckerberg gelir. Oysa, kurucu sayısı bir değil, iki… Chris Hughes, 15 yıl önce Facebook’un ortak kurucusuydu. On yıl önce ayrıldı. Facebook patırtısından uzakta başka işlerle meşgul. Ama, New York Times’a 9 Mayıs’ta 6 bin 300 kelime (39 bin vuruş) zehir zemberek bir makale yazdı. Ne de olsa gerçek arkadaş “acı söyler.”
Chris’in çok uzun makalesinden bir kaç paragraf fikir verir:
“Facebook ve diğer tekellerin hesap verme dönemi başlıyor olabilir. Toplu bir öfke artıyor. Tekeller konusunda bir şeyler yapılmasını isteyenler de artıyor. Bu konuda kamu görevlileri kadar, akademisyenleri, sosyal aktivistleri de desteklememiz gerek. MZ, Facebook’u düzeltemez, ama hükümetimiz düzeltebilir. Facebook o kadar büyük ve güçlü ki demokrasimizi tehdit eder hale geldi.”
“Ben, Facebook’u 15 yıl önce MZ ile Harvard’da kurdum ama son 10 yıldır Facebook’la ilişkim olmadı. Yine de öfke ve sorumluluk hissediyorum. MZ eskiden neyse şimdi de aynı insan. Anne babalarımızın, bizleri okulun yatakhanesinde bırakıp gittikleri günü hatırlıyorum. MZ, sınavlara hazırlanmak için sürekli mızmızlanırdı. Duş almak için sıraya girdiğimiz bir gün, sonradan evleneceği sevgilisiyle tanıştı. Zengin olduktan sonra bile yıllarca evinde yerdeki bir şiltede yattı. Demek istediğim, o da bir insan. Ama onun bu insanlığı, onun denetlenemez gücünde sorun yaratıyor.”
“Mark’ın etkisi inanılmaz. Bu etki, özel veya kamu sektöründeki hiç kimsede yok. Mark, üç tane büyük iletişim platformunu kontrol ediyor- Facebook, Instagram, WhatsApp. Bunları milyarlarca kişi her gün kullanıyor. Facebook’un bir yönetim kurulu var, ama denetlemek yerine, danışman gibi davranıyor. Çünkü hisselerin yüzde 60’ı Mark’ın. Mark, tek başına, Facebook’un algoritmalarına karar verir. Kimin, News Feed’de neyi nasıl göreceğine, ne tür kişisel güvenlik önlemleri olacağına, hatta hangi mesajları kimin göreceğine o karar verir. Bu nedenle de bir rakibi çıktı mı onu satın alarak, bloklayarak, hatta kopyalayarak durdurur.”
“Mark iyi, müşfik bir insan. Ama onun, şirketini büyütmek için güvenliği hiçe saymasına ve tıklama sayısına odaklanmasına öfkeliyim. Ve Mark, etrafını evet efendimcilerle doldurdu, onu eleşiterecek kimseye orada yer yok.”
“Hükümet, Mark’ı sorumlu tutmalı. Uzun süredir, yasa yapıcılar Facebook’un muazzam büyümesi karşısında büyülendi. Ama Amerikan halkının korunması ve piyasanın rekabete açık olması gerektiğini unuttular. Amerika, iktidarın ve gücün tek bir kişide toplanmaması ilkesiyle kurulmuştur. Çünkü insanlar hata yapabilir. Bu yüzden kurucu babalarımız, güçler ayrılığı ve dengeleme gereğini anayasamıza yazmışlardır.”
