Delikli kart 210 yaşında
Fransız Joseph-Marie Jacquard (1752-1834), dokuma işini hızlandırmak ve otomatikleştirmek amacıyla 1801’de delikli kartonlar kullanmayı akıl etti. Zaten makineleşmeye başlamış olan tekstil üretimi, otomasyon yoluna girdi. Türkçeye “jakar” olarak giren bu sistemde kullanılan delikli kartonlar, 20. yüzyılda bilgisayarlara data girişini sağlamada da kullanıldı. Bu çok dikkat isteyen işi yapmak zorunda olanlar, datayı, özel bir delme makinasının başına oturarak sabırla tek tek delerlerdi. Yanlış yaparlarsa, bu yanlışı bir kaç gün sonra, program “çıkmadığı” zaman anlarlardı. Delikli karton kullanmı, PC’lerin “icadı”yla sona erdi.
Jacquard’ın buluşu o kadar ilgi çekti ki hükümet, kendisini Paris’te Bilim ve Teknik Kurulu’na davet ederek uygulamayı göstermesini istedi. Sonuç:
1806’da bu sistem “ülke malı” ilan edildi. İnovasyon yapmadan tekstil üretmeye devam etmek isteyenlerin sert itirazlarına rağmen “jakarlı” sistem yerleşti. Altı yılda Fransa’da 11 bin, 1833’e kadar İngiltere’de 100 bin tezgahta kullanır oldu. 1835’te İngiliz Charles Babbage, Analitik Makinesi’nde ve 1884’te Alman asıllı ABD’li Herman Hollerith, ilk bilgisayarın dedesinde aynı delikli kart sistemini kullandılar. Hollerith, 1890 ABD genel sayımı sonuçlarını bu sayede hızlandırdı.
Bu e-devlet (!) uygulamasıyla ABD hükümetine 5 milyon Dolar tasarruf sağladı. 1896’da kurduğu şirketinin adını 1924’te “International Business Machines”e çevirdi. IBM doğdu.
