İnternetin gayri-merkezi yapısını güçlendirmek
Bir süre önce bu köşede, bir yanda internetin temel gayri-merkezi (dağıtık, sınırsız / sınır aşan, açık, etkileşimli, altyapıdan bağımsız ve küresel) yapısı ve diğer yanda bu yapının içinde birer güvenlik adası gibi şekillenmeye başlayan (bulut bilişim, şeylerin interneti, özel gözetim uygulamaları ve diğer neo-korporatist uygulamalar) süper-merkezileşme eğilimi arasındaki gerilime işaret etmiştim: “İnternet: Gayri-merkezileşme mi, süper-merkezileşme mi?” (http://goo.gl/zSPbB). Bu gerilim, internete kimliğini ve yeniliğini veren açık ve sınırsız yapıya saldırarak, onu post-modern bir denetim ve gözetim distopyasına dönüştürmeyi hedefliyor.
Bir aydır Türkiye’de yaşadıklarımız internetin ve sosyal medya gibi gerçek zamanlı etkileşim uygulamalarının halkın haber alma, bilgiye erişme, ifade özgürlükleri için ne kadar önemli olduğunun açık kanıtıdır. Bu özgürlüklere tahammülü olmayan ve ana akım medyayı bir penguenler adasına dönüştüren otoriteler, sosyal medyaya saldırmakta gecikmedi: Gözdağı operasyonları, otosansür baskısı, yeni sansür ve suç üretme düzenleme denemeleri gırla gidiyor. Bir yanda da üretilmiş sahte hesaplarla insanlar tehdit ediliyor, Twitter’ın eğilim raporlarına müdahale eden uygulamalar geliştiriliyor, dezenformasyonun dibine vuruluyor.
Her zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür. İnternet ve sosyal medyanın zayıf halkası da şirketlerin denetimindeki sosyal medya kanalları. Ulusal ölçekte Twitter gibi şirketlere yapılan baskı boşa çıkartılabiliyor şimdilik; ama Facebook gibi şirketlerin bu konuda daha da zayıf oldukları biliniyor. Küresel ölçekte ise, PRISM gibi kişisel veri ihlallerine karşı daha da savunmasızız. Bu yüzden internet tarafsızlığını ve açık yapısını güvence altına alacak yeni uygulamalar, kişisel veri korumasını üst düzeye çıkaracak alternatif erişim yolları, anonimleştirme teknikleri ve şifreleme algoritmalarının geliştirilmesi gerekiyor. Bu bilişimcilerin, internetçilerin, iletişimcilerin sorumluluğu haline gelmeli.
Neyse ki bu sorumluluğu yüklenenler var (bir örnek: http://prism-break.org/). Önümüzdeki dönemde bu konuda çok daha fazla gelişmenin yaşanacağını düşünüyorum. Ne de olsa, “ikilik hipotezi” gereği her güç karşıtını yaratır; özellikle de internet gibi asimetrik gücün en etkili güç olduğu bir ortamda.
Şimdilik dikkatli olun. Otosansür yapmayın, ama kendinizi korumak için de donanım kazanmaya bakın. İletişim hakkınızı her gün yeniden korumanız gerekecek.
