Alan Turing
Birçoğumuz, özellikle tarih merakı olanlar, Alan Turing’i İkinci Dünya Savaşı’nda Alman ordusunun şifre cihazı Enigma’nın çalışma prensibini çözüp, Enigma ile yazılan şifreli mesajların kırılması sağlayan kişi olarak tanıyor. Savaşın kaderini önemli bir ölçüde belirleyen bu çalışma İngiliz ve müttefik olan devletlerin Atlantik Savaşı’nı kazanmasına neden oldu.
Ancak bunun kadar önemli bir çalışması, Turing makinesi dediğimiz soyut bilgisayar modelinin temellerini ortaya koymasıdır. Universal hesaplama makinesi kavramı yardımıyla; hesaplanabilir ve hesaplanamaz dizilerin varlığını anladık. Alan Turing, bilgisayar bilimin teorik temellerini Turing makinesi ile 1936 yılında kurdu ve 40 yıl sonra bu konular, bilgisayar bilimleri ve mühendisliği eğitiminin önemli bir parçası haline geldi.
Ne yazık ki Turing’in hayatının son kısmı çok trajik. Eşcinsel olduğunu itiraf etmek zorunda kalması ile, suçlu durumuna düştü; 23 Haziran 1912’de doğan Alan Turing suçlamalara dayanamayarak 8 Haziran 1954’de hayatına son verdi. İngiliz hükümeti Alan Turing’den 2009 yılında özür diledi – oldukça geç olsa bile.
Doğumunun 100. yılı, yani 2012 yılı ‘Alan Turing Yılı’ olarak akademik çevreler tarafından değişik şekillerle kutlanıyor. Yakın bir zamanda okuduğum bir yazıdan size bahsedeyim. Yazar, Alan Turing’in biyografisine ve yazılarına bakarak, onun 7 önemli çalışma alışkanlığını ortaya çıkarmış. Bilgilerinize sunarım: 1) Önemli olan insandır ve arkadaşlardır, 2) Oyunu ve eğlenceyi hiç elden bırakma, 3) Her koşulda çalışmaya devam et, 4) Büyük problemleri küçük parçalara böl, 5) Pratik ol ve problemlerin çözülebilir yanlarını araştır,
6) İdeolojiye çok fazla kapılma, 7) Her şeyi olduğu gibi görmeye çalış.
Özellikle 6. Madde ilginç. Gençlik zamanlarında (1930’lar) çok etkin entelektüel eğilimler olan solcu, sosyalist ve Marxist yaklaşımlara ilgi göstermiş, bunları öğrenmiş, etkinliklere katılmıştır. Ancak, son çözümde onu en çok ilgilendiren probleme dönmüştür: Prensip olarak herhangi bir matematiksel önermenin ispatlanabilir olacağına karar verebilecek bir süreç, metot veya algoritma var mıdır?
