Ar-Ge ve otomasyona yatırım yapmak bir gereklilik
Yaşanan krizler nedeniyle globalde firmaların yatırımlarını ertelemeye başladığını belirten Tezmaksan A.Ş. Grup CEO’su Hakan Aydoğdu, “2008 ve Pandemi krizlerinde de aynı şeyi gördük. Dolayısıyla biraz sabretmek ve bu krizi de fırsata çevirmek gerekiyor. Bunun da yolu belirsiz ortamda Ar-Ge ve otomasyona yatırım yapmaktan geçiyor. 2025 yılı zor bir sene gibi gözüküyor olabilir ancak 2026 yılına Türkiye’nin sorunları çözmüş halde girdiği durumda ertelenmiş yatırımların çok hızlı realize olacağını düşünüyorum” dedi. Bu alanda en başarılı ülkelerin başında Çin’in geldiğini ifade eden Hakan Aydoğdu, “Dünyadaki robotların yüzde 40’ı Çin’de. Eskiden ucuz iş gücü ile anılan Çin, artık otomasyon ile anılır oldu. İşçilik maliyetlerini neredeyse yüzde 10’un altına düşürdüler” dedi.
Yeni istihdam modeli
Globalde ekonomilerde yaşanan zorlu süreçlere ilişkin değerlendirmelerde bulunan Hakan Aydoğdu, günümüzde otomasyona geçen, insan odaklı çalışan ve dijital dönüşümünü başarmış şirketlerin ayakta kalma şansının olduğunu ifade etti. Konvansiyonel üretime devam eden, katma değeri düşük üretim gerçekleştiren firmaların ise tarihte yerinin kalamayacağına dikkat çeken Hakan Aydoğdu, “Dijitalleştirdiğiniz zaman ölçebilir ve ölçtüğünüzü de yönetebilirsiniz. Bu şekilde dünyada da problem olan makinaları çalıştıracak iş gücü bulamama halini robotları devreye alarak halledebilir, onları yönetecek yeni iş kolları üretebilirsiniz. Firmalarımızın bunlara odaklanması gerekiyor” dedi.
Şu sıralar özellikle ihracatçılar için en önemli şeyin mevcut pazarları korumak olduğunu, Çin’in otomasyona yönelik attığı adımlar ile anılır olduğunu söyleyen Hakan Aydoğdu, “Çin’de istihdamın yüzde 72’si, üretimin yüzde 50’si ve ihracatın yüzde 32’isi KOBİ’lerden geliyor. Kurumsal firmalar oldukları için çok çabuk otomasyona geçtiler. Türkiye’ye baktığınızda ise yüzde 90 KOBİ’lerle çalışıyorsunuz. Bu firmaların, ölçek üretemedikleri için Çin ile rekabet etmesi mümkün değil” şeklinde konuştu.
Robotları yöneten ekip
Avrupa’da ‘Neden iş makinesi operatörü bulunamıyor’ başlığıyla bir anket yapıldığını açıklayan Aydoğdu, “Cevap çok enteresan. Yeni nesil iki elini aynı anda kullanmak istemiyor. Anlayacağınız üzere bir elinde cep telefonu var. Ayrıca kendi işinin patronu olmak ve istediği zaman çalışmak istiyor” dedi. Tezmaksan olarak geliştirdikleri yazılım ile gençlerin bu hayalini gerçekleştirdiklerine dikkat çeken Hakan Aydoğdu, “iPad oyunu gibi, sürükle taşı tarzında bir yazılımımız var. İşleyeceğiniz parçanın teknik resmini, CAD datasını CAM programımıza atıyorsunuz. Robotun kullanacağı, tutacağı gripper dediğimiz o tutucuların resmini aktarıyorsunuz. Sistem kendi kendine robotun programını çıkarıyor. Ondan sonra size sadece basit düzenlemeler kalıyor. Dolayısıyla yarım günlük bir eğitimle yeni nesil bizim işimize adapte olabiliyor” dedi.
Sivas’taki yeni tesisi karanlık fabrika formatında inşa ettiklerini anımsatan Hakan Aydoğdu, “Normalde 70 kişilik istihdam gerektiren fabrikamızı geliştirdiğimiz yazılım sayesinde 20 kişiyle yönetiyoruz. Çünkü her tarafta robotlarımız var. Fabrika içerisinde transport ya da forklift yok. Hep AGV’ler tarafından taşıma yapılıyor. Süreçlerimizi tamamen otomatize ettik. Herkesin cep telefonundan monitöre edebildiği bir sistem kullanıyoruz. Dolayısıyla 20 kişilik ekibimiz, robotlar bir yandan işlerini yaparken süreci nasıl iyileştiririz diye çalışıyorlar” dedi.
