Bahçemdeki reaktör – 2
TEDGlobal 2010’da Bill Gates Dünya’nın enerji geleceği için vizyonunu sunmuştu: 2050’de küresel çapta sıfır karbon emisyonu! Bunun için bir “mucize” gerekiyordu. Gates’e göre bu mucize 4. nesil ucuz, güvenli ve atıksız bir nükleer reaktör. Bu üreteç gezegenin enerji ihtiyacının 8-10 katını bugünden ucuza sağlayabileceği gibi sıfır emisyon yapıyor. Gates’e reaktörü tanıtan, patentinin sahibi ve Microsoft’tan eski teknik yardımıcısı Nathan Myhrvold. Nasıl bir adam Microsoft’un CTO’su iken birkaç yıl sonra nükleer reaktör tasarlar?
14 yaşında üniversiteye başlayan Myhrvold, 23 yaşında Princeton’dan çıktığında 3 master ve 1 doktorası vardı. Alanları: matematiksel ekonomi, teorik ve matematiksel fizik! Princeton’dan sonra Cambridge’e gidip Stephen Hawking ile kosmoloji çalıştı. Ardından dinazorlar üzerine bilimsel makaleler yazıp, ödüllü bir fotoğrafçı, yıldızlı bir gurme ahçı oldu. Hepsi “boş” zamanlarında. İş hayatında ise Microsoft’un en sıcak döneminde 13 yıl çalıştı, Microsoft Research’ü kurdu ve CTO görevini yürüttü. 2000 yılında 7 haneli bir servet ile ayrıldıktan sonra Intellectual Ventures isimli seri patent alan bir şirket kurdu. 30 binden fazla patent barındıran bir havuz yaratıp, sırf bu patentlerin satışından 5 milyar doların üzerinde gelir elde etti.
İşte bu patentlerin biri de Gates’in söz ettiği reaktöre ait. Mevcut reaktörler zengin uranyum U235 kullanıp, yüzde 1’ini yakıp yüzde 99’unu tükenmiş (depleted) uranyum U238 atığı olarak bırakıyor. Gezen dalga reaktörü (travelling wave reactor) ise bu U238 atıklarını kullanıyor ve yüzde 99’unu yakıyor, 60 yılda. Sadece ABD’de 700 bin ton U238 atığı var ve bunun 1 tonu bile 300 bin haneye bir yıl yeterli!
Geçmişi 1950’lere uzanan bu fikrin simülasyonunu yaptıktan sonra, Gates ile ortak 2009’da Terrapower’ı kuran Myhrvold, 1000 işlemcili bir süperbilgisayar ile simülasyonları devam ettiriyor. Hedef 500Megawatt’lık ilk prototipi 2021’de yapmış olmak. 1,5m çapında bir mikro reaktör ise 25 milyon dolar civarında tutacak ve ABD’de 10 bin, gelişmekte olan bir ülkede ise 60 bin haneye yetecek. Türkiye’de kullanılan elektriğin yarısı doğalgazdan 18 cent/watt’a üretiliyor. Bu mikro reaktörün verimi ise 10 cent/watt.
