Depremden sonra

Son yüz yılın en büyük felaketine uğrayan Japonya ile tedarik zinciri kurmuş olan teknoloji şirketlerinin ciddi sorunlarla karşılaştıkları gün geçtikçe daha da açığa çıkıyor. Bu şirketlerden Apple’ın hisseleri sadece iki gün içinde yüzde 7 değer kaybetti. Bu kaybın genelde teknoloji şirketlerinin hisselerinin değer kaybından iki kat fazla olmasının nedeni başta iPad 2 olmak üzere Apple ürünlerine parça sağlayan ve çok hassas ekipmanlar ile donatılmış Japonya’daki üretim merkezlerinin depremden olumsuz etkilenmelerinden kaynaklanıyor.
Her ne kadar 11 Mart’ta satışa çıkan iPad 2’ye olan olağanüstü talep Apple tarafından kısa bir süre için karşılanmış olsa da kritik parçaların önümüzdeki haftalar içinde Japonya’dan düzenli ve yeterli sayıda tedarikinin başlamaması halinde Apple’ın bu yeni ürünü yeterli sayıda sağlayamayacağı ve bu durumun önümüzdeki aylarda daha da kritik bir hale gelmesi kaygısı günden güne büyüyor. Her büyük bilgisayar ve tüketici elektronik üreticisi doğrudan ve dolaylı olarak parçaları Japonya’dan sağlamakta ise de iPhone ve iPad gibi ürünler ile büyük başarı kazanan Apple’ın bu ürünlerin parçalarının tedariki ile ilgili sorunlar yaşamasının yatırımcıların Apple hisselerine olan ilgisinde bir düşüşe neden oluyor.
Apple’ın geleneksel olarak dışa kapalı, bilgi vermeyen bir şirket olması tedarik sorununun ne denli ciddi olduğunu açıkça ortaya koymasa bile Japonya’dan gelen haberlere göre ülkenin kuzeyindeki Shrikawa kentindeki tesiste kurulu ve Apple için iPhone ve iPad’de kullanılan yongaların üretiminde kullanılan silikon diskli donanımın zarar gördüğü ve bu tesisin yeniden devreye girmesinin uzun zaman alacağı anlaşılıyor.
Apple’ın ürünlerini sökerek en ufak parçalarına kadar inceleme yapmakla tanınan IHS iSuppli adlı bir pazar araştırma gurubuna göre iPhone ve iPad’de kullanılan başta bellek yongası, piller ve dokunmatik ekran camı olmak üzere en az beş parçanın Japonya’dan geldiği görülüyor. Diğer analistler ise iPhone ve iPad’daki bazı parçaların belirsiz bir süre için kapanan bir Mitsubishi tesisinde üretildiğini açıkladılar.
Bütün bu gelişmeler karşısında Apple Store’lar özellikle yeni iPad’leri çok kısıtlı sayıda satmayı sürdürüyorlar. New York’taki 5.Cadde üzerinde bulunan Apple Store’un önünde sabahın erken saatinde sıraya girenlerden sadece 20’si iPad 2 satın alabildi. Minneapolis kentindeki Apple Store’a gelen iPad’lerin günlük sayısı ise sadece 6 olurken bir başka Apple satıcısı olan Target’ın bir mağazası en fazla 15 iPad alabildi. Şimdilik Apple’ın web sitesine göre yeni siparişler için bekleme süresi iki haftadan beş haftaya çıkmış bulunuyor.
Bu durum Apple için yeni sayılmıyor. iPod Mini’nin çıktığı 2004 yılından ve iPhone’nın çıktığı 2007 yılından beri Apple ürünlerinin tahminlerin ötesinde ilgi görmeleri nedeniyle yeterli sayıda üretim yapılamaması sürekli ikmal sorunların yaşanmasına yol açtı. Şimdi ise Japonya’daki depremin yarattığı beklenmedik sorunlar karşısında iPad 2 için Apple müşterilerinin önümüzdeki yaz aylarında en az altı, yedi hafta beklemeleri gerekiyor.
Bu arada bir Güney Kore haber sitesi Apple’ın Haziran ayının dördüncü haftasında iPhone 5’i çıkaracağını ve bu modelin ABD’de satışa çıkacağı aynı gün Güney Kore’de de satışına başlanacağını açıkladı. Sony’nn CEO’su Sir Howard Stringer de bu haberi doğrular şekilde şirketinin bu yeni iPhone için kamera algılayıcıları ürettiğini ancak depremden sonra Sony’nin Japonya’daki 15 tesisinde görülen zarar nedeniyle bu parçaların tesliminin gecikeceğini belirtti. Bu haber ile ilgili olarak Apple ise geleneksel sessizliğini bozmadı.