DRM maçının sonu
Davranış Ekonomisi konusunda düşünce liderlerinden, MIT’den sonra halen Duke Üni.’de öğretim üyesi olan ve geçen Ocak ayında İstanbul’da da bir seminer veren Dan Ariely, ünlü çok-satan kitabı Predictably Irrational’da (Akıldışı Ama Öngörülebilir) dürüst olmayan davranışlarımız konusunda müthiş bulgular açıklar. Çok özetle, insanlar kaytarma, aşırma şansı bulduklarında büyük ölçüde bu şansı kullanmaktadır, ancak söz konusu nakit para olunca aşırma oranı yarıya düşmekte, kişilere yapılan işin bütçesi, harcanan emek dürüst bir dille anlatıldığında ise oran iyice azalmaktadır. Yani bir “kaytarma marjı” var ve bu marj telkinlerle daraltılabilmekte!
Louis Ck, belli ki Dan Ariely’yi okumuş ve anlamış. Louis Ck Amerikalı bir stand-up komedyen. Kasım ayı ortasında Manhattan’daki Beacon Theater’da yaklaşık 1 saatlik bir şov yaptıktan sonra, çok basit ve kullanışlı bir Web sitesi açıp PayPal aracılığı ile ödenebilecek 5$’a şovun 720p videosunu indirmek, stream etmek ya da hediye etmek için satışa çıkarıyor: hiçbir şifre, DRM, bölgesel kilit, kısıt olmadan. Ancak bunu yaparken, Louis Ck, son derece dürüst bir dil ile, işin maliyetini, araya prodüksiyon şirketi koymamasının mantığını anlatıyor. Yani aynen Dan Ariely’nin belirttiği biçimde bu videoyu bir torrent’den ücretsiz indirmenin nakit para olarak ne kadarlık bir aşırma olacağını ve işin arkasındaki emeği açıklıyor.
Sonuç? 10 Aralık’da satışa çıkan video, 12 gün içerisinde 200bin satıyor ve Louis Ck 1 Milyon Dolar kazanıyor (şimdilik)!
Elbette geçmişde de buna benzer sürümler yapıldığını gördük, ama ilk defa, insanların “kaytarma marjını” bu kadar gözeten, bir anlamda “teknik” bir sunuş yapılıyor.
Diğer yandan ABD senatosunda, Türkçe’de manidar bir ismi olan SOPA: Stop Online Piracy Act, yani sayısal korsanlığı durdurma yasası görüşülüyor. Elbette Tamer Rizk isimli bir yazılımcı DeSopa isimli, SOPA’nın bloke ettiği siteleri açan bir Firefox add-on çıkarmış bile.
DRM ve açık kaynak arasındaki bu ping-pong mücadelesi daha sürebilir, ama sonucun ne olacağını en azından Dan Ariely ve Louis Ck biliyor.
