Düş kırıklığı

Google’ın yayımlanan her kitabın sayısallaştırılması ve geniş kapsamda okuyuculara ulaşması ile ilgili olarak ABD’deki yazarları ve yayımcıları temsil eden gruplarla yaptığı 125 milyon dolarlık anlaşma geçen ay NewYork’taki bir yargıç tarafından geri çevrildi. Yargıcın aldığı bu karardan sonra Google’ın tarihinde en büyük projelerinden biri olarak tanınan bu projenin bundan böyle gerçekleşmesi için ne gibi yasal girişimlerde bulunacağı henüz açıklanmış değil.
Bu ay Google’ın CEO’su olarak işe başlayan şirketin iki kurucusundan biri Larry Page’in çok önem verdiği
projelerinden biri olan sayısal kitap projesi Google
içinde çok büyük bir destek görüyordu. Ancak bu projenin Google’ı tekel konumuna getireceği ve telif hakkı sahiplerinin izni olmadan kitaplardan yararlanma olanağına sadece Google’ın sahip olacağı, yukarda belirtilen anlaşmanın adil ve makul olmadığı yargıcın kararının gerekçeleri arasında yer alırken yapılacak yeni bir anlaşma ile konunun yeniden ele alınacağı belirtiliyor.
Yargıcın bu kararı Google’ı 2005 yılında kitap tarama projesi için dava eden Yazarlar ve Amerikan Yayımcılar Derneğine bile ters düşmüş bulunuyor. İki yıl süren görüşmelerden sonra her iki kuruluş arasında milyonlarca kitabı sayısal ortama taşıyan bir anlaşma ile Google yazarları ve yayımcıları da yanına almış oldu. Böylece Google ile beraber bu iki kuruluş Amazon, Microsoft’tan başka akademisyenlere, telif uzmanlarına, Adalet Bakanlığına ve bazı yabancı ülkelere karşı bu anlaşmayı savunma aracı olarak kullanmaya başladılar.
Google‘ın avukatları yazarlar ve yayımcılar ile şirketin yaptığı anlaşmanın şimdi ABD’de bulunması zor olan milyonlarca kitaba ulaşmanın yollarını açacağını savunurken Google’ın bu işin peşini bırakmayacağı anlaşılıyor. Şimdiye dek telif hakkı kullanımı zaman aşımına uğramış 15 milyona yakın kitabı tarayan Google’ın kitap arama servisine yargıcın olumlu karar vermesi halinde artık
basımı yapılmayan milyonlarca kitabın çevrimiçinde olmasına ve ayrıca yazarlara çalışmalarının sayısal kopyalarının satışından gelir sağlamalarına yol açacaktı.
Adalet Bakanlığı ise telif hakkı sahiplerinin bilinmediği veya bulunmadığı ve bu nedenle ”yetim” olarak adlandırılan milyonlarca kitapların sayısallaştırılması ile Google’ın tekel olarak büyük bir avantaj sağlayacağını savunuyor. Bakanlık ayrıca diğer
hiçbir şirketin Google kadar bir sayısal kütüphane kurma
olanağına sahip olamayacağını böylece koleksiyonu için Google’ın tekel bir konumda olarak yüksek ücret politikası uygulamakta serbest kalacağını ileri sürüyor.
Google’ın bu projesinin kabul edilmemesi birçok hukuki kuruluşun çeşitli yorumlarına yol açarken Macmillan, Penguin, MacGraw-Hill, Simon & Schuster ve John Wiley & Sons gibi ünlü yayımcılar Google ile işbirliğine hazır olduklarını, Adalet Bakanlığı’nın kabul edebileceği bir proje için gerekli katkıda bulunacaklarını açıkladılar. Bu gelişme üzerine Larry Page’in CEO görevini sürdürürken yeniden bu projeyi ele alacağına kesin gözle bakılıyor.