Ekonomik çeşitlilik indeksi

Bugünkü konumuz, ekonometride inovasyon… Buyrun:
“Bir ülkenin zenginliği, o ülkenin kollektif bilgisine bağlıdır.”
Atasözü gibi oldu.
Bir ülkenin, doğal kaynak ihracından (petrol, kömür, elmas gibi) sağladığı gelir dışında, bizzat ürettiği mal/ürün çeşidi ne kadar çoksa, milli geliri (zenginliği) o kadar çok oluyor. Eğer sen, basit ve orta teknoloji ürünleri satıyorsan, orta hallisin. Eğer yüksek teknoloji satıyorsan, daha zenginsin. Kuru incir ve fındıktan sağladığın gelir ile uçak motoru ve kompleks elektronikten sağladığın gelir farklı.
••
Bu “herkesin bildiği” (?) şeyi ekonometrik (ekonomi+matematik) olarak hesapladılar: Harvard Üniversitesi Uluslararası Kalkınma Merkezi Başkanı Ricardo Hausmann ve MIT Media Lab’den Cesar Hidalgo. 27 Ekim günü, “Atlas of Economic Complexity”i yayınladılar.
Başlıktaki “kompleks” kelimesi, ekonomik üretim çeşitliliği anlamına geliyor. 364 sayfalık kitapta 128 ülkenin ekonomik çıktıları 1968’den bu yana incelendi. En son 2008 verilerine göre bir “zenginlik” sıralaması yapıldı. 2020 için de ekonomik büyüme tahmini yürütüldü.
Türkiye’ye bakıyoruz: 128 ülke arasında 43. sıradayız. Ne kadar tanıdık bir yer! Ortalarda. Rusya 46. sırada. Yunanistan 53. sırada…
En tepeye bakarsak: Birinci Japonya. İkinci Almanya. Üçüncü İsviçre. Dördüncü İsveç. ABD nerede? 13. sırada! (Adamların, “geri kalıyoruz… inovasyon şart..” feryatları boşuna değil).
Burada dikkat çeken nokta: Doğal kaynakları kıt ama durumları “iyi” 75 ülkeye bakmışlar. Bunların doğal kaynaklı ihracatı, tüm ihracatının yüzde 10’undan az. Ama ekonomik üretim çeşitlilikleri yüksek. Hesap-kitap, ortaya yüzde 73’lük bir etki payı çıkıyor. Yani, doğal kaynak ihracatını unut, ülkedeki, üretim çeşitliliği, ülke zenginliğinin yüzde 73’ünü belirliyor.
2020 yılına kadar kişi başına ulusal gelir büyüme tahmini de var: Birinci sıraya Çin oturuyor. İkinci sırada Hindistan var. Üçüncü sıra Tayland.
ABD nerede? Taa 91. sırada! Üstünde Mozambik. Altında Tacikistan. İnanılır gibi değil. Demek ki 2020’ye kadar ABD’nin büyüme hızı düşük seyredecek? Atılım yapanlar öne çıkacak.
Ama ABD’nin mevcut ekonomik büyüklüğü ve zenginliği yeter de artar. Zaten dünya zenginliğine 2020’e kadar en çok katkı yapacak ülke yine ABD. Katkı payı yüzde 22,41 olarak hesaplanmış. Çin, yüzde 14,21’le ikinci sırada. Japonya yüzde 7,11’le üçüncü. Türkiye, yüzde 1,41’le 15. sırada.
Türkiye için 2009-2020 arasında büyüme beklentisi ortalama yüzde 2,83.  Kişi başına gelir ise çıka çıka 11,168 dolara çıkacak? (Bu arada, bir İstanbul Depremi, ulusal gelire ne yapacak?)