Eşitsizlik artışı nereye?
Türkiye’de örneği olamayacak bir dergi: MIT Technology Review. Akademik desen, tam akademik değil. Popüler desen, tam değil. Teknoloji siyaseti desen, eh belki. Trendler, yenilikler, yenilikçilik, evet. Böyle bir dergi, neden ve nasıl “Eşitsizlik” diye bir kapak yapıyor?
Herşey, Fransız iktisatçı Thomas Piketty’nin 700 sayfalık “Kapital” adlı kitabının başının altından çıktı. Kitabını kendi dilinde yazdı. Fransızca zaten Fransızlar için kutsal dil. Ama kitap, sadece Fransa’da entelektüel yorumlarla karşılandı, o kadar. Ne zaman ki İngilizceye çevrildi, aniden dünya malı oldu. Bir tercüme eserin New York Times listesinde bestseller olması ne demek? Hem de haftalarca! Ve elbette Türkçe’ye de çevrildi. İş Bankası yayınları, aynı tuğlayı yayınladı. Bay Piketty bir de Türkiye’ye gelince, bizim basında tam sayfa mülakatlar, köşelerde yorumlar… Adamı yeniden keşfettik. Ama bizim keşif, orada biter. Az sonra unuturuz.
Elalem ise, Pikettey’nin “eşitsizlik azalmıyor, artıyor” uyarısından hareketle, kendi sektörü açısından bu uyarıyı inceliyor: İşte MIT dergisinin yaptığı bu. 5 bin sözcüğe yakın (30 bin vuruş) makaleyi özetlemek olamaz, sadece kısa bir alıntı:
“Yoksul ile süper-varlıklı arasındaki uçurumu, bugün Silikon Vadisi’nde görmemek mümkün değil. Hareketli bir sabah vakti Palo Alto’nun merkezinde, bugünkü teknoloji patlamasının merkezindeki evsizler, parklarda, ortalıkta. Yirmi dakika uzakta San Jose’de, Vadi’nin en büyük şehrinde, evsiz yersiz yurtsuzların bir kampı var- adı da Vahşi Orman (Jungle). Bu kamp, ülkedeki bu türün en büyüğü. Adobe genel merkezine, şehrin ultramodern belediye binasına yürüme uzaklığında bir dere yatağında…”
“Evsizler, Silikon Vadisi’ndeki yoksulluğun en belirgin işareti. Öte yandan, Vadi’de medyan gelir 2013 yılında 94 bin Dolara yükseldi. Oysa, ülke genelinde medyan gelir 53 bin Dolar… Vadi’deki ücretlerin yüzde 31’i saatte 16 Dolar veya altında. Fevkalade pahalı bir bölgede bir aileyi geçindirmeye yetmeyecek bir miktar bu. Vadi’nin kalbi olan Santa Clara’da yoksulluk oranı yüzde 19. Palo Alto’nun ana caddesinde dilenenler var. Google çalışanlarını şehre taşıyan servis otobüsleri taşlanıyor. Varlıklı daha varsıllaşırken, yoksul, daha yoksullaşıyor.”
“ABD’de en varlıklı yüzde 1, birikmiş varlığın yüzde 34’üne sahip. En tepedeki yüzde 0.1 ise yüzde 15’ine sahip. 2009-2012 arasındaki gelir büyümesinin yüzde 95’ini, en tepedeki yüzde 1 kaptı… En üst yüzde 10’luk nüfus, ulusal gelirin yüzde 48’ine sahip.”
Bu ibretlik mükemmel makale ve dergi için: http://www.technologyreview.com/featuredstory/531726/technology-and-inequality/
