Facebook’a Fransa’dan önlem
New York Times’da Facebook hakkında yine çok uzun (40 bin vuruş!) bir makalede, şirketteki eşgüdümsüzlük, kamuoyunun eleştirilerini geçiştirmek için başvurduğu taktikler, oyalamalar hakkında tanıklı, delilli bir makale yayınlandı (14.11.18). Tipik bir veri gazeteciliği türü makalede yok-yok. O kadar ki Facebook’un iki numarası Sheryl Sandberg’in Kongre Komisyonu önünde verdiği ifadede, masasındaki dosyasında yazılı olan “Acele etme. Durakla. Kararlı ol” talimatının fotoğrafı bile yayınlandı. Makalenin başlığı ise, Facebook’a PR “aklı” veren şirketin önerisiymiş: “Geciktir. Yalanla. Saptır.”
Bu arada Mark Zuckerberg, “Facebook’un işleyiş tarzıyla ilgili sorunlara eğilmek amacıyla bağımsız bir kurul” oluşturacağından söz etti. Nasıl ve nerede henüz belirsizken, Fransa Cumhurbaşkanı Macron, 12 Kasım’da Paris’te İnternet Yönetişim Forumu’ndaki (IGG) konuşmasında Facebook’la birlikte, 2019 başlarında 6 ay sürecek ortak bir çalışma grubu kuracaklarını açıkladı. Facebook’la birlikte nefret, taciz, homofobi, ırkçılık, antisemitizm gibi konularda nasıl ortak önlem alınabileceği araştırılacak. Macron, “Bu bir ilk olacak. Gayet yenilikçi bu yaklaşımı savunuyorum” dedi.
Fransa Başbakanı Édouard Philippe ise, GAFA’nın denetlenmesi amacıyla Fransa’da da Almanya’daki gibi “sert” önlemler içeren bir yasa tasarısından söz etti. Almanya’da sosyal medya, yalan haberi siteden 24 saatte silmezse 50 milyon euro’ya kadar (milyon!) para cezası öngören yasa (NetzDG) 30 Haziran 2017’den beri yürürlükte. Adalet Bakanı Heiko Maas: “Sokakta suç işlenmesine nasıl izin veremezsek, sosyal medyada da veremeyiz.” Fransa’daki öneride ise Facebook, Twitter, YouTube’da yasa tarafından “yasadışı” sayılacak mesajların silinmesi için 24 saat süre tanınacak. Eğer bu mesaj terör nitelikliyse süre bir saat. Eğer söz konusu mesaj silinmezse milyon euro’luk para cezaları gelecek.
Fransa Parlamentosu’nda Macron’un partisi (LREM) milletvekili Laetitia Avia ve arkadaşları tarafından hazırlanan bir raporda ise sosyal medyadan kaynaklanan sorunların çözümüne dair öneriler sıralandı. Başbakan, yeni yasa hazırlanırken bu önerileri dikkate alacaklarını söyledi. Galiba en ilginç öneri: “İletişim hukukunu yeniden tanımlamamız gerekiyor: GAFA, içerik üretmez ama içeriği editoryal bir süreçle sınıflayarak sıraya sokar. Bu nedenle hukuka ‘içerik hızlandırıcı’ (content accelerator – accélérateur de contenus) diye yeni bir kavram tanımlamak uygun olacaktır.”
Facebook özelinde ama GAFA genelinde Fransa’da önlemler konuşulurken, Facebook’un da kendi girişimleri var. Fransa’da internette zorbalık, taciz, nefret söylemiyle nasıl mücadele edileceğine dair sivil toplum projelerinin yarışacağı bir Facebook Vatandaş Fonu (Fonds pour le civisme en ligne de Facebook) kurdu 7 Kasım’da. Bu iş için tam bir milyon euro fon ayırdı. En başarılı projeye 200 bin euro ödül. Jüri 23 Ocak’ta 20 finalist arasından seçme yapacak. 5 Şubat’ta 12 projeye 80’er bin euro ödül verilecek.
