Gelişen ihtiyaçlarla ‘bulut’ farkındalığı artıyor
Veri merkezi uygulamalarında kurumsal önceliklerle bir strateji planlanıyor. Ancak, sektörel zorunluluklar bir yana konulduğunda, maliyet avantajı ve kullanılabilirlik konusundaki esneklik ile bulut bilişim yapıları da öne çıkıyor.
Kurumlar, veri merkezi projeleri yaparken uzun vadeli yatırım, büyüme planı ve öngörülerini göz önünde bulunduruyorlar. Stratejik olarak kurumun ulaşmayı hedeflediği standartlar, veri merkezi projelerinde dikkate alınıyor. Bir kurumun veri merkezi yatırımı yapması, veri merkezinin inşası, enerji altyapısının kurulması, ağ altyapısının planlanması, gerekli donanımların sağlanması ve üzerine iş uygulamalarının konumlandırılması gibi çok katmanlı ve farklı disiplinlerin bir araya gelmesi ile mümkün oluyor. KoçSistem Teknoloji Çözüm ve Hizmetleri Satış Grup Yöneticisi Özlem Kestioğlu, “Bu nedenle, bazı kurumların stratejik yönelimi, hukuki gereklilikler nedeniyle kendi veri merkezlerini inşa etmek olurken, verilerini saklama lokasyonu konusunda herhangi bir hukuki kısıtı olmayan kurumlar, sıfırdan veri merkezi inşa etmek yerine, ilk yatırım maliyeti olmayan veri merkezi hizmeti alma yönünde karar veriyorlar” diyor.
Bu arada, kurumların, kullandıkları iş uygulamalarında problem yaşamalarının nedeni her zaman uygulamanın kendisi olmayabiliyor. Altyapı katmanlarından herhangi biri de Kestioğlu’na göre, problem yaşanmasına sebep olabiliyor. Buna göre, kurum bir uygulamasını veri merkezine taşıdığında, sağlanan izleme hizmetleri ile tüm bileşenler takip edilerek problemin oluşmasının önüne geçilebiliyor ve problemin ana kaynağı daha kolay bir şekilde anlaşılıyor. Ayrıca uygulamanın ihtiyaç duyduğu işlemci, bellek ya da disk gibi kaynakların artması durumunda da veri merkezi hizmetleri ile bu ihtiyaçların karşılanması sağlanabiliyor. Kestioğlu, bu noktada, bulut bilişim teknolojilerinin sağladığı avantajların devreye girdiğini belirtiyor.
Ama bu tabloya rağmen, farkındalık eksikliği gibi bir gerçek de var. Telcoset Altyapı Grup Müdürü Hüsnü Köse’ye göre, şirketlerdeki stratejiler bu konuda çok farklılık gösteriyor. Bir veri merkezi yapısının geliştirilebilmesi için sırasıyla ihtiyaçların belirlenmesi, en iyi çözümün seçilmesi, projenin ve yatırımın kararlaştırılması, uygulamanın gerçekleştirilmesi ve ölçümlendirme aşamalarının yapılması gerekli. “Biz müşterilerimize bu süreçler ile ilgili olarak mutlaka bilen bir şirketten danışmanlık almalarını tavsiye ediyoruz” diyen Köse, eklemeden geçmiyor: “Ancak şirketler bu konularda gerek kendilerini yeterli gördüklerinden, gerekse bütçesel sıkıntılardan dolayı bu hizmetleri sıklıkla almıyorlar. Halbuki bu süreçlerdeki katma değerler şirketlere çok önemli avantajlar ile geri dönüyor.”
Güvenlik her ölçekte şirketin önceliği
Proline Bilişim İcra Kurulu Başkanı Mehmet Doğanyiğit, şirketlerin iş uygulamalarını, aslında kurumsal kritik verilerini veri merkezlerine veya bulut bilişime taşımasının önündeki en önemli engelin güvenlik konusundaki kaygılar olduğunun altını çizdi. Bu kaygıların önüne geçmek ise Doğanyiğit’e göre, servis sağlayıcı şirketlerin düzenlemelere uyması ile bir nebze giderilebilir. Doğanyiğit ekledi: “Günümüzde şirketlerin birçoğu, kritik iş uygulamalarından ziyade internete açık uygulamaları ve kısa süreli kapasite artışı ihtiyacı olan uygulamalarını buluta veya veri merkezlerine taşımayı tercih ediyorlar.”
Bu yönüyle veri merkezi, sadece verilerin saklandığı ve hizmete sunulduğu, güvenlikli hale getirildiği BT sistemlerinden ibaret değil. Aynı zamanda, bu sistemlerin barınacakları fiziksel açıdan güvenilir yüksek erişilebilirlikli ortamların da sağlanması gerekiyor. Siztek Kıdemli Danışmanı Polat Erken, bulut bilişim başlığını sektörler ve problemler bazında şöyle detaylandırdı:
“Şirketler açısından birinci derece önem arzeden gizli verilerinin kontrolleri dışına taşınması, alınması zor bir karar. Bu noktada veri merkezinin uluslararası sertifikasyona sahip olması, yüksek erişilebilirlikleri, 7/24 fiziksel olarak ve servis seviyesinde izlenmesi, güvenlik konusunda katı politikalara sahip finans sektöründen referanslarının bulunması gibi faktörler veri merkezine geçişi destekliyor olsa da, şirketlerin yaptıkları iş de bu konuda etken olmakta. Finans sektörü ve kamuda şu ana tam tersi bir uygulama ile veri merkezlerinde bulunan verileri kendi veri merkezlerini oluşturup taşıdıklarını gözlemlemekteyiz. Ülke genelindeki telekom altyapısının hizmet kalitesinin büyük şehirlerdeki seviyede olmayışı ve yeterli kalitede hizmet sağlanamaması veri merkezlerine taşınmanın ve bulut bilişimin önündeki en önemli engel.”
EMC Kıdemli Teknoloji Danışmanı Emin Çalıklı, bulut bilişimin her ölçekten şirket için kritik önem taşıdığını ve her kuruluşun faydalanabileceğini, hatta faydalanması gerektiğini düşündüklerini vurguladı. Çalıklı’ya göre, Türkiye’deki bulut bilişim pazarı, dünya genelindeki pazarı ve standartlarından çok da farklı değil. Bütün servis sağlayıcıların kendi özel ve kamuya açık bulut ortamlarını geliştirme konusunda çok istekli oldukları gözlemleniyor. IDC tarafından, 2012 yılının Şubat ayında yapılan “Türkiye’de buluta hazırlık” araştırması; Türkiye’deki çok büyük ölçekli şirketlerin yüzde 82’sinin, büyük ölçekli şirketlerin yüzde 61’inin, KOBİ’lerin ise yüzde 34’ünün halihazırda buluttan faydalandığını ya da faydalanmayı planladığını ortaya koyuyor. Çalıklı’ya göre bu, pazarın ve ekonominin büyüme eğiliminde olduğunu gösteren önemli bir gösterge.
Veri merkezinde öncelikler belirleniyor
Teknoloji dönüşümünün yaşandığı günümüzde veriler şirketlerin en değerli varlığı haline geldi. Bunun bilincinde olan şirketler, kendi lokasyonlarında veri güvenliği ve iş devamlılığını sağlamanın maliyet ve zorluğunun her geçen gün daha çok farkına varıyorlar. Bunlara ek olarak, bu iş için gerekli olan kalifiye elemanın bulunması ve yönetilmesi de şirketler üzerinde büyük bir yük. Bu sebepten, dünya standartlarında altyapı ve servis sağlayabilen veri merkezi sağlayıcılarına yoğun bir yönelim var. Bu gerçek ışığında Turkcell Superonline Genel Müdürü Murat Erkan, “Bulut servisleri veri merkezinin temelini oluşturuyor” derken, “Dolayısıyla bulut servislerinde ne kadar iyiyseniz, veri merkezinde de bir o kadar iyi olursunuz” saptamasını yaptı.
Şirketler veri merkezi yapısına geçerken öncelikle aşama aşama ilerliyor ve felaket kurtarma senaryolarının ve coğrafi yedeklilik yapılarının da olduğu bir yapıya doğru ilerlemeyi hedefliyorlar. Teknoser Ağ ve Güvenlik Çözümleri Departmanı Güvenlik Danışmanı Serhat Yediel, konunun bulut bağlantısını ise “Halen birçok şirket bulut veri merkezleri yerine, kendi veri merkezlerini kurmak istemekte. Bunun sebebi de şirket verilerinin, yönetiminin kendisinde olmadığı bir ortamda tutulmasına karşı, tam olarak bir güven sağlanmamış olması. Burada verilerin güvenliğinin yanısıra şirketler arasında da ciddi bir işbirliği yapılması gerek” sözleri ile detaylandırdı.
Veri merkezi yapılarına geçişte çoğu şirket öncelikli olarak mevcut yapılarında minimum değişiklik gerektirecek bir strateji belirleme eğiliminde. Daha sonra bu yapının optimize edilmesi ve veri merkezi yapısı ile sağlanan diğer işlevlerin bu yapıyla bütünleştirilmesi hedefleniyor.
Trend Micro Akdeniz Bölgesi Kıdemli Satış Mühendisi Murat Songür’e göre, kurumsal uygulamaların kuruma ait ya da bulut ortamında barındırılan bilişim kaynaklarında çalışabilir hale gelmesi bulut bilişim teknolojilerinin şirketlere sağladığı esnekliklerden bir tanesi. Ancak fiziksel konumun esnekleşmesi kurumların güvenlik ve yönetim gibi konularda sahip olmaları gereken politikaları daha güncel tutmaları ve daha hassas bir şekilde uygulamaları da gerekiyor.
KOBİ’lerin ilgisi giderek artıyor
“Şirketlerin veri merkezi seçiminde dikkat edilmesi gereken başlıca kriterler altyapı, yedeklik, esneklik, erişilebilirlik ve nihayetinde fiyat/performans göstergesi” diyen TurkNet Ürün Yönetimi ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Rana Karaküçük, bulut bilişim yapısını ve ilgiyi şöyle anlattı:
“Dışkaynak kullanımı, sanallaştırma, bulut bilişim ve günden güne artan veri miktarının yönetilmesi konuları şirketlerin BT yöneticilerinin ana gündem maddeleri. Bu da uygulamaların değişen ihtiyaçlarını karşılayacak yeni altyapı ihtiyaçlarını doğuruyor. Yeni teknolojiler önce büyük kurumlardan talep görüyor, sonra KOBİ’lerin gündemine giriyor. Fakat bulut bilişimde KOBİ’lerin bilinçlenmesi ve ilgisini artırması büyük kurumlara paralel oldu diyebiliriz. Bunun sebebi, bulut bilişimin yarattığı katma değerin asıl KOBİ’ler için çok değerli olması. KOBİ’ler için en önemli işletme öncelikleri arasında harcamaların düşürülmesi, iş sürekliliği ve iş çevikliği ilk üç neden olarak ortaya çıkıyor. Bu da sanallaştırmaya anında geçişle uzun dönem amaçlar arasındaki paralelliği ortaya koyuyor.”
Atos Dış Kaynak Kullanım Hizmetleri Direktörü Tuğyan Ünsal’a göre, mevcut ekonomik krizin etkileriyle ve kendi alanlarında uzmanlaşma isteğiyle şirketler de veri merkezi konusunda daha fazla dışkaynaklı hizmet alıyor. Dışkaynaklı veri merkezleri ve bulut bilişim teknolojileri şirketlere “esnek kapasite” ve “kullandığın kadar öde” yapısını beraberinde getiriyor. Bu da, ilk yatırım maliyetinin yükünden kurtulma konusunda önemli avantajlar sunarken, BT altyapıları bir hizmet mantığında şekillendiriliyor ve operasyonel verim sağlanması ve maliyetlerin düşürülmesini mümkün kılıyor. “Türkiye’de ve dünyada özellikle KOBİ tarafında bulut bilişime hızlı bir kayıştan bahsedebiliriz” diyen Ünsal şöyle devam etti:
“Küçük ve orta ölçekli şirketlerin bu teknolojiye daha kolay ve hızlı uyum sağladığını söylemek mümkün. Öte yandan, büyük şirketler de, bulut hizmetleri sağlayıcıların fazlalaşması ve uzmanlaşması sonucunda bu alana yatırımlarını her geçen gün artırıyorlar. Genellikle büyük şirketlerin güvenlik, bilgi gizliliği ve mevcut altyapı yatırımlarını değerlendirmek için daha çok “özel bulut” modellerine yöneldiğini gözlemliyoruz.”
Düzenlemeler de ‘bulutu’ pekiştiriyor
Bulut bilişimin sağladığı ‘kullandığın kadar öde’ sistemi, küçük bir bütçe ile çalışmak zorunda olan ve işler büyüdükçe kapasite artırması gereken kuruluşlar için bulutu mükemmel bir BT kaynağı haline getiriyor. Günümüzde şirketlerin en büyük kaygılarından birisini ‘kendi bünyelerinde oluşturmuş oldukları verilerin güvenliğinin sağlanması’ olarak gösteren ComPro İş Geliştirme Müdürü Suat Örslü’ye göre, orta ölçekli birçok şirket verilerini kendi bünyelerinde internete açık bir ortamda çok fazla güvenlik önlemi almadan yönetse bile, verilerin hiç görmedikleri farklı bir ortama çıkmasıyla güvenlik kaygıları daha da artıyor. Bu tabloda bulut ortamının şirketlere sağladığı ek güvenlik önlemlerinin anlatılması, şirketlerin kendilerini sorgulaması ve hangi tarafın daha güvenli olduğuna karar vermesi önemli bir gereklilik.
Servisnet Kurumsal Satış ve Pazarlama Direktörü Nihal Öztürk Şarman da konu ‘bulut’ olduğu zaman, şirketlerin de bu konuda pek çok farklı görüşe sahip olduğuna dikkat çekti. Bazı şirketler yapıları kendi bünyelerinde tutmayı tercih ediyor ve bunun için eleman istihdamı sağlıyorlar. Bazı şirketler ise bütün yapıyı dışarı alıp, eleman istihdamı da yapmayıp, dışkaynak kullanıyor. “Ancak son birkaç yıldır şirketlerde bulut mimarisine doğru daha olumlu algıların oluştuğunu görmekteyiz” eklemesini de yapan Şarman, “Bu açıdan, yüksek bir ivmede veya bütün sistemler için söz konusu olmasa da şirketler yavaş yavaş bazı uygulamalarını bulut bilişime geçiriyor. Bu geçişi, iş uygulamalarının veri merkezlerine doğru aktarılması eğilimi yavaş yavaş takip ediyor. Burada düzenlemelerin etkisi de yadsınamaz” dedi.
VERİ MERKEZİNDE TASARIM FARKI
En büyük risk, Turcom Güvenlik Çözümleri Müdürü Yıldız Çokcoşkun’a göre, veri merkezinden kaynaklanan kesinti problemlerinin yaşanması. İyi tasarlanmayan veri merkezlerinde yaşanan su baskınları, elektrik altyapısından çıkan yangınlar da örnekler arasında yer alıyor. Çokcoşkun ekliyor: “IDC; pazarın keşif aşamasını geçerek, tamamen gelişmesi ve yüksek orandaki rekabetin hız kazanması ile Üçüncü Platforma geçişin ivme kazanacağını öngörüyor. BT pazarı tamamen Üçüncü Platformun mobil, sosyal, bulut, büyük veri dünyasına doğru, fark edilenden çok daha hızlı ilerlemekte. Pek çok kuruluş, başka yatırımlara bütçe ayırmak amacıyla veri merkezi maliyetlerini düşürmek için artan baskı ile bulut bilişime geçmekte.”
VİZYON NET ORTAYA KONULMALI
Şirketlerin veri merkezi yapısına geçiş veya bu yapının geliştirilmesi sürecinde öncelikle ihtiyaçların doğru bir şekilde belirlenmesi gerekiyor. DorukNet Pazarlama Müdürü Aslı Cem, sonrasında her hizmette olduğu gibi şirketlerin, bulut bilişim hizmetlerini alacağı şirketi seçerken, bu hizmeti aldığı şirketin bulut bilişime ne kadar yatırım yaptığını, ne kadar güvenilir olduğunu ve vizyonunun ne olduğunu, geçmişine de bakarak çok dikkatle araştırması gerektiğine dikkat çekti. Şirketlerin iş uygulamalarının veri merkezlerine taşınması kurumlara önemli avantajlar sunuyor. Cem bu faydaları, “Öncelikle şirketler uygulamalarını her zaman en güncel BT kaynağı üzerinde ve çok yüksek servis sürekliliği ile hiçbir yatırıma ihtiyaç duymadan çalıştırabiliyorlar. Bulut bilişimin faydalarından biri de şirketlerin BT yatırımlarının ciddi oranda düşürmesi ve önceden tahmin edilebilir maliyet tablosunu şirketin önüne koyabilmesi” şeklinde sıraladı.
HİZMET SUNUMUNDA SERTİFİKA AVANTAJI
Şirketler BT altyapılarını veri merkezlerine taşırken bazı endişeler yaşıyorlar. “Bu endişelerin başında güvenlik ve hizmet kalitesi konuları geliyor” diyen Oytek Bilişim Sistemleri Müdürü Kudret Gülcan’a göre, şirketler veri merkezlerini seçerken 27001, 20001 gibi sertifikalara sahip hizmet sağlayıcıları seçerek belirli güvenlik ve hizmet standardını sağlayan veri merkezleri ile çalışabilirler. “Veri merkezleri ve bulut bilişim şirketlere çok çeşitli fırsatlar, katma değerler sunuyor” diyen Gülcan’ın dikkat çektiği gibi, birçok şirket maliyet avantajından yararlanmak, profesyonel hizmetler almak için veri merkezleri ve bulut bilişimden yararlanmayı planlıyor. Dikkat edilmesi gereken nokta ise şirket kültürünün yeni yapıya hazırlanması, yönetimsel ve operasyonel süreçlerin kim tarafından, nasıl yürütüleceğinin netleştirilmiş olması.
MALİYET AVANTAJLARI NET ANALİZ EDİLMELİ
Şirketler, mevcut veri merkezlerinin bugün ve gelecekteki iş ve BT ihtiyaçlarına beklenen kalitede ve arzu edilen süre içerisinde cevap verebilmesini bekliyor. “Bu ihtiyaçlara uygun dönüşümün ilk adımı bir veri merkezi stratejisinin oluşturulması” diyen IBM Küresel Teknoloji Hizmetleri, BT Strateji ve Veri Merkezi Hizmetleri Danışmanı Ayça Çay, şirketlerin maliyetleri kontrol altına alma ve BT kalitesini artırmaya yönelik kullanabilecekleri çözümlerden birinin de bulut bilişim olduğunu hatırlattı. Çay eklemeden geçmedi: “Şirketler bulut bilişim kullanmaya başlamadan önce hangi iş uygulamalarının bulut bilişim için uygun olacağını, maliyet avantajlarını iyi analiz etmeli ve yol haritalarını bu doğrultuda oluşturmalı.”
BULUT ÇÖZÜMLER KAÇINILMAZ GİDİŞAT
Şirketler, veri merkezi yapısına geçişlerinde uzun vadeli, sürekliliği olan ve büyümeye açık bir altyapıyı ön planda tutarken, maliyet analizlerini de bu kapsamda orta ve uzun vadeli olarak yapmaya özen gösteriyorlar. Itway VAD Türkiye Ürün Müdürü Özlem Öksüz şu yorumu yaptı:
“Şirketler iş uygulamalarını zaman içerisinde doğru ve güvenilir veri merkezlerine taşıyarak, iş sürekliliklerini, ofis dışı güvenli kullanım olanaklarını ve dağıtık mimaride konumlandırılmış yatırımlarını merkezileştirip, erişilebilirliği sağlamaya sıcak bakmakta. Ancak, hala ülkemizde süreçlerin ve güvenilirliğin zaman içinde oturacağına dair bir genel görüşün hakim olması, yatırımların ve projelerin bulut bilişime doğru yönlenmesinin önünde en büyük engel. Bulut çözümlerinin toplam sahip olma maliyetlerini de düşünürsek, güvenilirlikle birlikte kaçınılmaz bir gidişat olduğunu söyleyebiliriz.”
MALİYETE KARŞILIK GÜÇLÜ PERFORMANS
Veri merkezini ‘günümüzde her kurumsal işletmenin kendi içinde barındırması gereken bir birim’ olarak tanımlayan 4G Genel Müdürü Yusuf Gökhan Gülal, birimlerin bulundurulması için verilerin tek merkezden yönetimi, çevreci yaklaşımlar ve bilgi güvenliği gibi faktörlerin de rol oynadığını belirtti. Bu tabloda bulut bilişim ve ortak kullanılan veri merkezleri de, çok daha az ilk yatırım maliyeti, yüksek performans ve hız, erişilebilirlik, güvenlik, paylaşımlı kaynaklar, düşük işletme ve bakım giderleri gibi bir nedenlerle tercih ediliyor.
