Hindistan’da e-seçim

814 milyon seçmen. 930 bin oy verme noktası. 1.4 milyon elektronik oy verme makinesi. Seçmen sayısı, bir önceki 2009 seçimine göre 100 milyon arttı. Oy verme noktası 100 bin arttı.
Hindistan’da oy verme işlemi 17 Nisan’da başladı. Bir ay sürecek. Oylar 16 Mayıs’ta açıklanacak. İktidara herhalde, “Hindistan, Hindularındır” diyerek sağcı ve ırkçı bir söylemle, ülkedeki 133+ milyon müslümanı yok sayan Baharatiya Janata (BJP=Hindistan Halk Partisi) yürüyor.
BJP, bu “başarısını” sosyal medyayı ve bilişimi en başarıyla kullanmasına borçlu olacak. Lideri Narendra Modi, ülkede 1,500 kahvehanede kurulan videolink düzeniyle seçmenle bizzat konuştu. Facebook’ta 10 milyon, twitter’da 3.3 milyon takipçisi var. Zaten BJP, daha 1980’lerde, seçmen tabanını bilgisayarla tanımlamıştı. Seçmenle teketek ilişki kuran 3 milyon elemanı vardı. 1989 seçiminde ilk kez parlamentoya 85 milletvekiliyle girdi. BJP’nin sonraki seçimlerde oy oranları yüzde 18-25 arasında oynadı. Yeni oy oranını 16 Mayıs’ta anlayacağız.
Hindistan’ın bağımsızlığını sağlayan Gandi-Nehru soyunun sürdürdüğü Kongre Partisi’nin lideri, eski başbakan Nehru’nun büyük torunu Rahul Gandi. Propagandasını, sosyal medya ve interneti en az kullanarak yürüttü.
Üçüncü parti ise ülkedeki yolsuzluk ve rüşvetle mücadele hedefiyle 2012’de kurulan Aam Aadmi Partisi (Açılımı: “Sıradan Adam”). Lideri Arwind Kejriwal’i sosyal medyada 1.5 milyon kişi izliyor.
Elektronik oy verme makineleri, ABD’dekilerin aksine, sofistike ve karmaşık bir sistemle çalışmıyor. Tam, “Hint işi çözüm.” Takır tukur, Hint ürünü, ama işe yarıyor. En cahil ve eğitimsizler dahi kullanabiliyor. Çünkü, kağıttan oy pusulasının, elektronik hali bu. Üzerinde, partilerin işaretleri var. Düğmeye basıp, oyunu veriyorsun. Hatta, partileri beğenmeyen, “Hiçbiri değil” düğmesine basabiliyor. Görme özürlüler için de Braille alfabesiyle yazılmış satırlar var. Seçim Komisyonu, elektronik oylama makinelerinin nasıl çalıştığını basit şemalarla internet üzerinden anlatıyor.
Eğer oy verme sırasında sandığı kapıp götürmeye kalkışan olursa, sandık görevlisi “kapatma” düğmesine basarak, sandığa oy atılmasını durduruyor. Seçmenin parmağına, oyunu kullandıktan sonra “çıkmaz” boya da sürülüyor.
Her şey bir yana, bu makineler, bir elektronik iletişim ağına bağlı değil. Portatif ve pilli. Elektrik “kesilirse,” işe pille devam ediyor. Her makine tek başına çalışıyor. Bu nedenle, dışardan elektronik müdahale zor. Ama oyların, merkezdeki hesabı sırasında ne olur, bilinmez. Daha önceki seçimlerde oldu, şimdi yine olacaktır.