İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği: Teoriden Pratiğe

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Öğretim Üyesi Doç.Dr. Kürşat Çağıltay’ın “İnsan Bilgisayar Etkileşimi ve Kullanılabilirlik Mühendisliği: Teoriden Pratiğe” isimli kitabı ODTÜ Yayıncılık tarafından yayımlandı. Bu eser, bilişim sistemlerinin daha kolay kullanılabilir hale getirilmesi için gerekli yöntemleri hem teorik hem de pratik açıdan okuyuculara örneklerle sunuyor.
İnsan Bilgisayar Etkileşimi (İBE) ya da İngilizce karşılığı olan Human Computer Interaction (HCI) alanındaki uygulamalı ve teorik çalışmalar, bilgi ve iletişim teknolojilerinin insana ve insanın ihtiyaçlarına yönelik olarak üretilmesini amaçlar. Bir bankanın ATM makinesindeki kötü tasarlanmış bir arayüz nedeniyle kullanıcı başına 30 saniye fazla zaman harcanması, toplamda çok ciddi maliyetlere neden olabiliyor. Kullanımı zor olan bir ürün nedeniyle müşterinin teknik servisi arayıp 3-5 dakika boyunca bu merkezdeki çalışanı meşgul etmesinin, ya da kullanım sorunu olan bir e-devlet uygulamasında milyonlarca kişinin harcayacağı 5-10 saniyelik fazla sürenin Türkiye genelindeki toplam maliyetinin astronomik miktarlara ulaşabileceği kolayca tahmin edilebilir. İşte 1970’lerde ortaya çıkıp 1990’ların sonuna doğru büyük bir hızla yaygınlaşan yeni bir disiplinlerarası alan olan İnsan Faktörü (Human Factors) ve onun en popüler parçası, “İnsan Bilgisayar Etkileşimi (İBE)”, bu sorunları ortadan kaldırmak ya da en az seviyeye indirmek için çalışıyor. Teknoloji açısından yazılım, donanım ve fiziksel tasarım gibi alanlar işin içine girmekte, insan açısından ise psikoloji, iletişim, sosyoloji ve organizasyonel bilimlerin hepsi ile aşina olunması gerekiyor. Türkiye’de, İnsan Bilgisayar Etkileşimi alanındaki çalışmalar oldukça geç başladı. Gerek akademik ve gerekse bilişim şirketleri açısından, ülkemizde konu ile ilgili yapılan çalışmalar yeterli değil. Bu yetersizliğin en önemli nedenlerinden birisi de konu ile ilgili Türkçe kaynak bulunmaması.