İşveren, politikalarını doğru değerlendirmeli
Pandemi döneminde evden çalışma ile mesai saatlerinin artması ve iş yükünün artması değerlendirmeleri yapılırken, dijital mobbing şikayetleri de artıyor. Etik ve İtibar Derneği TEİD Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Kemal Altuğ Özgün’e göre, mobbing’e maruz kalan çalışan çoğu zaman psikolojik açıdan ciddi zarar görüyor ve Türkiye’de Türk Borçlar Kanunu’nda yapılan değişiklik ile mobbing mağdurlarının açtığı emsal davalar ve konu hakkında yürütülen farkındalık çalışmaları ile mobbing farkındalığı artıyor. İlk başlarda evden çalışmanın ev ve iş arası trafiğe ayrılan süreden tasarruf ve sağlık açısından daha korunaklı olması nedeniyle çalışanlar tarafından da olumlu karşılandığını belirten Özgün, zaman içinde iş ve özel yaşam dengesinin kaybolduğunu, beyaz yakalı çalışanların mesai saatlerinin belirsizleştiğini, çevrimiçi yapılan toplantıların arttığını, yöneticiler ve çalışanlar arasında iletişim kalitesinin ise azaldığını vurguladı. Evden çalışma döneminde işverenlerin çalışanlar üzerinde uyguladığı denetim haklarını kullanmasının tartışmalı bir boyuta geldiğini de hatırlatan Özgün, işverenlerin ofisten çalışmaya göre daha zorlayıcı şekilde ve çalışanların işe ne kadar zaman ayırdığına ilişkin denetimlerde bulunduğunu aktardı. Bu denetimler; iş saatleri boyunca bilgisayar kamerasının sürekli açık tutulması, evden çalışma yapan çalışanların toplantılara evlerinin belli bölümünden katılmaya zorlanması, öğle tatili uygulamasının ortadan kalkması ve çalışanın gün içinde sürekli bilgisayar başında ve uygun olmasının beklenmesi, hatta özel bilgisayar programları kullanarak çalışanların bilgisayar hareketlerinin izlenmesi, bilgisayar kamerasından görüntü alınması gibi farklı şekillerde uygulandı.
Bu denetimlerin ilk bakışta İş Kanunu’nda yer alan ‘işverenin denetim hakkı’ kapsamında görüldüğünü, ancak dengeli uygulanmazsa çalışanlarda psikolojik zorlamalara yol açabileceğini söyleyen Özgün, “Bu denetimlerin tasarlanmasında mutlaka hukuk, etik ve insan kaynakları boyutları ele alınmalı. Zira özel hayatın gizliliği, kişisel verilerin korunması, çalışanın özel hayatına ve dinlenme hakkına saygı duyulmaması, çalışanın kendine güvensizliğinin hissedildiği durumda ofis çalışmasında olmadığı kadar baskı altında olması ve hukuka aykırı uygulamalar gibi sonuçlar doğurabilir” dedi. Özgün, çözüm olarak işverenlerin zaman bazlı değil sonuç bazlı performans sistemlerine geçmeyi değerlendirmeleri, mesai saatleri dışında toplantı, telefon, e-posta iletişimlerinin önünde geçilmesi, çalışanın evden çalışma durumunda kişisel alanlarına ve özel hayatına saygı duyulması, şirketlerde bazı günler “toplantısız gün” uygulamasının hayata geçebileceği, yöneticilere evden çalışma yapan çalışanları yönetme hakkında koçluk verilmesi opsiyonlarının değerlendirilebileceğini söyledi.
