Kitle, yasa yazıyor

İzlanda’nın, kitle kaynaklı (crowdsourced) bir anayasa “tasarısı” oldu. Üzerine uzun süredir çalışılan tasarı, halkoyuna sunuldu. Tasarı, 235 bin kayıtlı seçmenin yüzde 49 gibi düşük bir katılımıyla, ve onların da yüzde 66’sının evet oylarıyla kabul edildi.
“Evet” oyu coşkusuz çıksa bile, anayasa hazırlama süreci, İletişim Devrimi’nin, siyasetin demokratikleşmesini “teknik olarak” sağlama gücü olacağını gösteriyor.
Oylama sonucu hukuken bağlayıcı değil. Anayasada kararı parlamento verecek. Acaba hükümet, kitle kaynaklı (acaba “halk” mı desek?) böyle bir girişimi yok sayabilir mi? Çünkü muhalefet, tasarıdaki bazı maddeleri kabul etmeyeceğini açıkladı bile.
Politikacılar ne derse desin, İzlanda seçmeni, dünyada ilk kez bu yöntemle bir anayasa tasarısı hazırlamış oldu: Tasarı Konseyi’nin web sitesine, ayrıca facebook ve twitter üzerinden de  “halk,” görüşlerini iletti.
Bakalım, demokrasinin temel kuralı olan “halkın talepleri,” gerçek anayasaya ne kadar yansıyacak?
Finlandiya ise, “50 bin imzayla, yasa önerisi yapılabilir” kuralını anayasaya koydu: Yeterli imzayı topla. Parlamento öneriyi ele alsın. Kabul eder ya da etmez. Orası ayrı konu…
Bu amaçla, özel girişimle “Açık Bakanlık” (Open Ministry-Avoi Ministeriö) sitesi kuruldu. Hükümet, sitenin “güvenli” olduğunu kontrol etti. Onayladı. Bu şekilde, “halk” site vasıtasıyla siyasi önerilerini hükümete iletmeye başladı.
Finlandiya çok bakımdan şanslı: Refah ülkesi vesaire, biliyoruz. Ama onun ötesinde, seçmen nüfusu sadece 4.2 milyon. Bu kadar az ve dünyanın en eğitimli seçmeniyle kitle kaynaklı siyaset denemesi yapmak lüks. Çok lüks…