Küresel vergi reformu, çifte vergilendirmeye yol açar (mı?)

Uluslararası danışmanlık, denetim ve vergi hizmetleri şirketi EY (Ernst & Young), 47 ülkeden 1000 profesyonelin katıldığı 2024 Uluslararası Vergi ve Transfer Fiyatlandırması Araştırmasının sonuçlarını yayımladı. EY araştırması, dünyanın dört bir yanındaki kuruluşlar için kritik işlevleri olan uluslararası vergilendirme ve transfer fiyatlandırması konularına ışık tutarak önemli bulguları gözler önüne seriyor.

Araştırmaya katılanların %84’ü küresel vergi reformunun bir sonucu olarak, “orta” veya “önemli” derecede çifte vergilendirme riskiyle karşı karşıya olduğunu düşünüyor. %71’i ise küresel asgari vergilerin transfer fiyatlandırması politikaları üzerinde “orta” veya “önemli” derecede etkisi olacağı konusunda hemfikir.
Katılımcıların %75’i teknolojinin verimsiz kullanımını, %67’si zayıf veri kalitesini en büyük zorluk olarak görüyor. %73’ü ise gelişmiş bir operasyonel transfer fiyatlandırması teknolojisine yatırım yapmanın risk yönetiminde “orta” veya “önemli” derecede iyileşme sağlayacağına inanıyor.

Şirketler, aynı zamanda enflasyon, tedarik zincirindeki değişimler ve jeopolitik gelişmeler gibi çeşitli dış baskılarla da mücadele ediyor. Araştırmaya katılanların %77’sine göre enflasyon, önümüzdeki üç yıl içinde transfer fiyatlandırması politikaları üzerinde etkili olacak, yine katılımcıların %51’i ise enflasyon nedeniyle yüksek faiz oranlarının şirketler arası borç fiyatlandırmasını etkilediğini düşünüyor.

Tedarik zincirlerindeki değişiklikler ve çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) hedeflerine yönelik taahhütler de daha fazla zorluk yaratıyor. Ankete katılanların %42’si, kuruluşlarının son üç yılda jeopolitik sorunlar nedeniyle üretimi bir yerden başka bir yere taşıdığını, %39’u değişen vergi politikalarıyla bağlantılı değişiklikler yaptıklarını belirtiyor. Katılımcıların sadece %28’i ESG politikalarını hesaba katarak transfer fiyatlandırmasını değiştirmişken, %70’inden fazlasının henüz ESG hedeflerini karşılamak için tedarik zinciri değişikliklerini değerlendirme sürecinde olduğu görülüyor.

Gelişen teknolojileri benimsemek gerekiyor
Katılımcıların %73’ü gelişmiş bir operasyonel transfer fiyatlandırması teknolojisine yatırım yapmanın risk yönetiminde bir iyileşme ile sonuçlanacağı görüşünde. %88’i de transfer fiyatlandırmasında teknolojiyi benimsemenin önümüzdeki üç yıl içinde kuruluşlarına tasarruf sağlayacağı inancında.

EY 2024 Uluslararası Vergi ve Transfer Fiyatlandırması Araştırmasının en dikkat çekici bulgularından biri de peşin fiyatlandırma anlaşmalarına (APA) olan ilginin çarpıcı biçimde artması oldu. Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) 2.0 dünyasında daha fazla değer yaratmak üzere bu anlaşmaların gelecekte kendileri için “çok yararlı” olacağını söyleyenlerin oranı iki kattan fazla arttı.

EY Türkiye Vergi Bölümü Şirket Ortağı ve Uluslararası Vergilendirme Hizmetleri Lideri Ateş Konca konuyla ilgili değerlendirmesinde şunları söyledi:
“Küresel vergi reformunun uygulanmasıyla ilgili süreç ve konular, vergi departmanlarını zorlamaya devam ediyor. Araştırmaya katılan yöneticilerin büyük bir çoğunluğu, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Matrah Aşındırması ve Kâr Aktarımına İlişkin Kapsayıcı Çerçeve (BEPS) projesi kapsamında, çifte vergilendirme riskiyle karşı karşıya olduklarını söylüyor. Pillar 2 (İkinci Sütun) kapsamında olan çok uluslu şirketler, %15 oranında yeni bir küresel asgari vergi ile karşı karşıya. Ayrıca, gerek Pillar 2 (İkinci Sütun) kapsamında açıklanan asgari vergilerin uygulandığı bir vergi ortamına, gerekse raporların kamuya açıklanmasıyla ilgili daha şeffaf bir dünyaya geçiş; şirketleri, vergi otoritelerinin taleplerini ve İkinci Sütun hesaplamalarını yönetmek için verilerini standartlaştırmaya itiyor. İyileştirilmiş standart veriler, işletmelerin iş yükü taleplerini karşılamalarına ve potansiyel vergi anlaşmazlıklarını etkili bir şekilde yönetmelerine yardımcı olacaktır.”

EY Türkiye Vergi Bölümü Şirket Ortağı, Transfer Fiyatlandırması Hizmetleri Lideri Serdar Sumay, EY 2024 Uluslararası Vergi ve Transfer Fiyatlandırması Araştırmasıyla ilgili değerlendirmesinde şunları söyledi:
“Şirketler artık dünya çapında pek çok yeni ve karmaşık vergi raporlama gerekliliklerine tabii olmaya başladı. Bu doğrultuda, transfer fiyatlandırması denetimlerinin doğası da değişiyor. Bundan iki veya üç yıl sonra yürütülen denetimler muhtemelen şu anda uygulananlardan farklı olacak. Bu nedenle, transfer fiyatlandırması yöneticilerinin, mevcut eylemlerini gelecekte incelenecekleri yollar açısından da düşünmesi gerekiyor. Şirketler önce planlama, uygulama ve sonucunda pozisyonları destekler dokümantasyonlar üretme şeklindeki geleneksel yollar ile birlikte teknoloji odaklı otomasyon ve verilerle desteklenen çözüm planlarına sahip olmayı da içeren güçlü bir stratejiye odaklanmalılar.”