“Made in USA”nın dönüşü
Google’ın Haziran ayında çıkardığı yeni ürünü kablosuz Nexus Q medya çalarının altında lazer ile yazılmış “Made in USA” sözcüklerini taşıyan bir etiket bulunuyor. Nexus uzun bir süreden sonra böyle bir etiketi taşıyan bir elektronik ürün kimliğini de taşıyor.
Son on yıldan beri tüketici elektronik ürünlerinin büyük bir çoğunluğunun Çin’de üretilmesinin sonucu olarak bir zamanlar ABD’de yoğun iş yapan elektronik üretim endüstrisinin neredeyse kaybolma noktasına geldiği görüldü. 1990’lı yılların sonuna doğru Hewlett-Packard, Dell ve Apple’ın üretimlerini çok büyük ve çok ucuz iş gücü olan Çin’de başta Shenzhen olmak üzere bu ülkenin diğer bölgelerine kaydırması sonucu Amerikan elektronik üretim endüstrisi olumsuz bir şekilde etkilendi.
Otuz yıl önce küçük bir kasaba olan Shenzhen’in nüfusu yaklaşık yarısı yabancı işçi olmak üzere bugün 12 milyona çıkmış olup yerli şirketlere üretim yaptıran Amerikan kuruluşlarının sayesinde şimdi bu bölge Çin’in en zengin bölgesi sayılıyor. 2011 yılında ABD’nin Çin ile olan ticaret açığının 300 milyar dolara kadar yükselmesinde Çin’in Amerikan elektronik endüstrisinin taşeronluğunu yapması etkin bir rol oynadı. Şimdi ise bu durum yavaş da olsa tersine dönme eğiliminde olurken elektronik ürünlerde “Made in USA” etiketi daha sıklıkla görülmeye başladı.
Amerikan elektronik üretim tesislerine şimdi daha çok işçi alınırken bu değişimin nedenleri arasında bir zamanlar dünyanın en düşük işçilik ücretlerinin bulunduğu Çin’de işçilik ile enerji maliyetlerinin ve nakliyat ücretlerinin artmasının yanı sıra fikri mülkiyet haklarının çalınması riskinin de büyümesi olduğu görülüyor.
Bir ürünün piyasaya en kısa zamanda çıkarılmasının çok kritik olduğu bir dönemde bundan böyle Çin’deki üretim merkezlerine ulaşmanın 16 saatlik uçuş yerine özellikle Silikon Vadisi’ndeki üretim tesislerine gidişin 15-20 dakikaya inmesi ürün geliştirmede ve pazarlamada büyük avantaj sağlıyor. Nexus’un montaj tesisinin Google’a 15 dakikalık bir uzaklıkta olması çok büyük bir kolaylık getirirken bu şirkette sabahları toplantı yapan donanım ve yazılım ekipleri öğleden sonra üretim merkezine giderek sabah alınan kararların uygulanmasına geçebiliyorlar.
Çin’de ortalama ücretlerin saatte 58-60 sent olduğu bir dönemde özellikle Amerikan şirketlerinin çok ucuz üretim maliyetleri ile çok büyük karlar sağlaması devrinin şimdi bu ülkede ücretlerin saatte 3 ile 6 dolara yükselmesi ile yakın bir gelecekte sona ereceği öngörülüyor. Geçtiğimiz Mayıs ayında Boston Consulting Group adlı bir şirketin yaptığı bir araştırmaya göre gelirleri 1 milyar dolardan büyük şirketlerin büyük bir bölümünün üretimlerini ABD’ye geri taşıyacakları bekleniyor ki bu durumda bu ülkede iki ile üç milyon kişilik yeni bir iş gücü oluşabilecek.
Google yöneticileri uzun bir süredir ABD dışında yaptıkları üretimin bu ülkeye geri getirilmesini ayrıntılı olarak araştıracaklarını açıklıyorlar. Bu süreçte parça tedarikçilerin üretim merkezlerine yakın olması çok büyük bir önem taşıyor. Öte yandan Çin’de Apple’a ve diğer büyük elektronik şirketlerine üretim yapan Foxconn bu sorunu çözmüş olup özellikle bu kuruluşun en büyük müşterisi olan Apple’ın iPhone ve iPad üretiminden elde ettiği çok büyük karları bırakıp üretimin bir bölümünü bile olsa şimdilik ABD’ye geri getirmesi beklenmiyor.
