Ödeme hizmetleri ve elektronik para ihracı ile ödeme hizmetleri sağlayıcıları hakkında yönetmelik

*Av. Ayça Berker:

1. Giriş

01.12.2021 tarih ve 31676 sayılı Resmî Gazete’de, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Hizmeti Sağlayıcıları Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayımlanarak 01.12.2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Yeni düzenlemeler öncesinde halihazırda yürürlükte bulunan Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para İhracı ile Ödeme Kuruluşları ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Yönetmelik (“Önceki Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmıştır.

Yönetmeliğin amacı, ödeme kuruluşları ve elektronik para kuruluşlarının yetkilendirilmesi ve faaliyetleri ile ödeme hizmeti sağlayıcılarına, ödeme hizmetlerinin sunulmasına ve elektronik para ihracına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Bu yazımızda, Yönetmelik ile getirilen yeniliklere ve yapılan değişikliklere değineceğiz.

1. Yönetmeliğe İlişkin Düzenlemeler

1. Faaliyet İznine İlişkin Yenilikler

Yönetmelik uyarınca, faaliyet izni başvurusu yapan şirketin unvanının ödeme kuruluşu ya da elektronik para kuruluşu olduğunu gösterir ibareleri içermesi zorunlu tutulmuştur.

Başvuruda bulunacak şirketlerin, bu ibareleri içeren ticaret unvanlarını ticaret siciline tescil ettirmeden önce Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (“Merkez Bankası”)’na gerekli belgeleri ileterek başvuru süreçlerini başlatmaları ve başvuru ücreti olan 500.000-TL’yi Merkez Bankası tarafından belirlenecek hesaba yatırmaları gerekmektedir.

Faaliyet izni başvurusunda bulunan şirketin, her türlü muvazaadan ari ödenmiş sermayesinin fatura ödemelerine aracılık eden kuruluşlar için en az 1.000.000-TL, diğer ödeme hizmetlerinin gerçekleştirilmesine aracılık eden kuruluşlar için en az 2.000.000-TL, elektronik para kuruluşları için ise en az 5.000.000-TL olması gerekmektedir.

Yeni düzenleme uyarınca faaliyet izni başvurusu, “istihbari inceleme aşaması” ve “nihai onay aşaması” olmak üzere ikiye ayrılmıştır. İlk aşama olan istihbari inceleme aşaması Yönetmelik eklerinde bulunan EK-15’te belirtilen belgelerin kontrolü ile gerçekleştirilir. İstihbari inceleme aşamasının Merkez Bankası tarafından onaylanması durumunda şirket, onaya ilişkin yazılı bildirimin yapılmasından sonra en geç 120 gün içerisinde nihai onay aşaması için başvuruda bulunmalıdır. Bu süre makul bir gerekçe sunulması halinde 60 günü geçmeyecek şekilde Merkez Bankası tarafından uzatılabilecektir.

Halihazırda Merkez Bankası’na başvuruda bulunmuş şirketler, istihbari inceleme aşamasında istenen eksik bilgi ve belgeleri 30 Haziran 2022’ye kadar Merkez Bankası’na bildirmekle yükümlüdürler.

2. Teminat Bulundurma Yükümlülüğüne İlişkin Yenilikler

Yeni düzenleme uyarınca kuruluşlara yatırılan fonların korunması amacıyla, kuruluşlara Merkez Bankası nezdinde teminat bulundurma yükümlülüğü getirilmiştir. Buna göre, fatura ödemelerine aracılık eden kuruluşlar için Merkez Bankası nezdinde bulundurulması gereken baz teminat tutarı 2.000.000-TL; diğer ödeme hizmetlerinin gerçekleştirilmesine aracılık eden kuruluşlar için 3.000.000-TL; elektronik para kuruluşları için ise 5.000.000-TL olarak belirlenmiştir. Ancak bu tutarlar, kuruluşun müşteri sayısına göre de değişmektedir. Bu kapsamda;

• Müşteri sayısı 50.000’den az olan kuruluşlar baz teminat tutarını;
• Müşteri sayısı 50.000 ile 500.000 arasında bulunan kuruluşlar baz teminat tutarının iki katını;
• Müşteri sayısı 500.000 ile 5.000.000 arasında bulunan kuruluşlar baz teminat tutarının üç katını;
• Müşteri sayısı 5.000.000’dan fazla olan kuruluşlar ise baz teminat tutarının dört katını

Merkez Bankası nezdinde teminat olarak bulundurmakla yükümlüdürler.

3. Yurt Dışında Yerleşik Tüzel Kişilerle Birlikte Hizmet Sunulmasına İlişkin Yenilikler

Yeni düzenleme uyarınca kuruluşlar, yurt dışında yerleşik tüzel kişilerle amaç ve faaliyetleri doğrultusunda işbirliği yapabileceklerdir. Bu işbirliğinin yapılabilmesi için;

• Yurt dışında yerleşik tüzel kişinin Merkez Bankası’ndan izin almış olması,
• Yurt dışında yerleşik tüzel kişinin merkezinin bulunduğu ülkenin ilgili makamları tarafından ödeme hizmeti sunma veya elektronik para ihracı konusunda yetkilendirilmiş olması,
• İşbirliğinin, gönderen veya alıcıdan en az birisinin yurt dışında bulunduğu ödeme hizmetlerini kapsaması,
• İş birliği yapılan yurt dışında yerleşik tüzel kişinin, müşteriye karşı tek başına hizmetin görünün yüzü olarak yansıtılmaması; belge, ilân ve reklamlarda veya kamuoyuna yapılacak açıklamalarda kendi marka ve logolarını yurt içinde faaliyet izni aldığı izlenimini yaratacak şekilde kullanmaması

gerekmektedir.

4. Ödeme Hizmeti Kapsamı Dışında Kalan İşlemlere İlişkin Yenilikler

Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’un 12. maddesi ile ödeme hizmeti olarak kabul edilmeyen

• Ödeme işleminin, gönderen ya da alıcı namına mal veya hizmet pazarlığına ya da alım satımına yetkili olan ticari temsilci aracılığıyla yapılması ve
• Sadece ödeme aracını çıkaranın iş yerinde, sınırlı bir hizmet sağlayıcı ağında ya da sınırlı bir mal veya hizmet çeşidi için ödeme aracını ihraç eden ile yapılan ticari bir anlaşma çerçevesinde gerçekleştirilen mal veya hizmet alımında kullanılabilen araçlara ilişkin işlemleri

yerine getiren kuruluşlar, Yönetmelik ile getirilen yenilik uyarınca son 12 ay içerisinde bu kapsamda gerçekleştirdikleri işlem tutarının 50.000.000-TL’yi aşması halinde, verilen hizmetin tanımını, detaylı iş akış ve modellerini, işlem hacimleri, ortalama, asgari ve en yüksek işlem tutarı, müşteri ve üye işyeri ağı, geçerli oldukları işyeri sayısı, türü ve bunlara ilişkin coğrafi bölge dağılımı ile Banka tarafından talep edilebilecek diğer bilgi ve belgeleri içeren raporu, her yıl Ocak ayı içerisinde Merkez Bankası’na iletmekle yükümlü tutulmuştur.

5. Kimlik Tanımlayıcılarına İlişkin Yenilikler

Yönetmelik ile getirilen düzenleme uyarınca;

• Gönderen tarafından belirtilen kimlik tanımlayıcıya uygun şekilde yapılan ödeme işlemleri doğru gerçekleştirilmiş sayılması,
• Müşteri tarafından kimlik tanımlayıcıya ilave bilgiler verilmiş olsa dahi, ödeme hizmeti sağlayıcısı ödeme işleminin sadece kimlik tanımlayıcı ile gerçekleştirilmesinden sorumlu tutulacağı

kararlaştırılmıştır.

6. Asgari Öz kaynak Yükümlülüğüne İlişkin Değişiklikler

Önceki Yönetmelik döneminde şirketlerin bulundurması gereken asgari öz kaynak tutarı, ödeme hacmi tutarı üzerinden yüzdelik oranlar alınarak hesaplanmaktaydı. Ancak yeni Yönetmelik ile asgari öz kaynak tutarları sabit sınırlara indirgenmiştir.

Yönetmelik uyarınca şirketlerin öz kaynak tutarı, fatura ödemelerine aracılık eden kuruluşlar için 3.000.000-TL’den; diğer ödeme hizmetlerinin gerçekleştirilmesine aracılık eden kuruluşlar için 5.000.000-TL’den; elektronik para kuruluşları için ise 13.000.000 TL’den az olamaz.

7. Pay Edinim ve Devirlerine İlişkin Değişiklikler

Önceki Yönetmelik hükümleri uyarınca, pay edinim ve devirlerine ilişkin işlemler Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu’nun (“BDDK”) iznine tabi kılınmış idi.

Ancak Yönetmelikte yapılan değişiklikler ile pay edinim ve devirleri için izin verme yetkisi BDDK’dan alınmış ve bu yetki Merkez Bankası’na verilmiştir. Ayrıca Yönetmelikte pay edinim ve devirlerinin hangi durumlarda izne tabi olduğu özel olarak düzenlenmiştir.

Değişiklik hükümlerine göre;

• Doğrudan veya dolaylı pay sahipliği yoluyla sermayenin %10’unu ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya bir ortağa ait doğrudan veya dolaylı payların sermayenin %10, %20, %33 veya %50’sini aşması sonucunu veren pay edinimleri ile bir ortağa ait payların bu oranların altına düşmesi sonucunu veren pay devirleri,
• Bir üst maddede belirtilen oransal sınırlara bakılmaksızın, yönetim kuruluna veya denetim komitesine üye belirleme imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı,
• Kuruluş sermayesinde %10 ve üzeri paya sahip olan tüzel kişilerin kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay devirleri,

Merkez Bankası’nın iznine tabidir.

Ayrıca yönetim kurulu, genel kurul toplantılarına katılan pay sahiplerine ilişkin Yönetmelikte öngörülen yükümlülükler çerçevesinde Merkez Bankası’ndan izin alınıp alınmadığının tespitini sağlayacak tedbirleri almakla yükümlü tutulmuştur.

Bankadan gerekli izinlerin alınmaması nedeniyle yetkili olmayan pay sahiplerinin kuruluşun genel kurullarında oy hakkı kullandığının tespiti halinde ise, alınan kararların iptali için Merkez Bankası tarafından yönetim kurulundan Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) çerçevesinde gerekli işlemlerin başlatılması istenecektir.

Yönetmelikte yapılan değişiklik ile Şirketin, yönetim kurulu kararları ve genel kurul sürecinin takibinde TTK hükümleri dışında ilave birtakım yükümlüklere de uygun davranması gerektiği düzenlenmiştir.

8. Temsilcilere İlişkin Değişiklikler

Önceki Yönetmelik döneminde kuruluşlardan temsilci tayin ederken yalnızca öz kaynak yükümlülüklerini yerine getirmeleri beklenmekte idi.

Yönetmelik ile getirilen değişiklikler uyarınca kuruluşların ödeme hizmetlerini elektronik ve fiziki kanallar üzerinden temsilci aracılığıyla yürütmeyi istemesi halinde ayrıca;

• Yönetmeliğin 18. maddesinin 13. fıkrasında sayılan belgeleri temin etmiş olması,
• Temsilcinin ödeme hizmetlerinin sorunsuz ve mevzuata uygun şekilde sunulması konusunda risk oluşturmadığına kanaat getirmesi,
• Temsilciyi, Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (“TÖDEB”) tarafından elektronik ortamda oluşturulan listeye kaydettirmesi,
• Kuruluş ile temsilci arasında yazılı sözleşme bulunması

gerekmektedir.

Kuruluş ile temsilci arasında imzalanacak sözleşme, hükümleri TÖDEB tarafından belirlenecek bir çerçeve sözleşme olup, aşağıda açıkladığımız geçiş hükümleri uyarınca bu sözleşmenin imzalanması için getirilen 1 yıllık süre, sözleşmenin TÖDEB tarafından yayımlandığı tarih itibariyle başlayacaktır. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce imzalanan sözleşmeler ise, çerçeve sözleşme ile belirlenecek asgari unsurları taşıdığı takdirde yürürlükte kalacak ve taraflar arasında sonuç doğurmaya devam edecektir.

Temsilcinin TÖDEB tarafından elektronik ortamda oluşturulan listeye kaydettirilmesi için ise 15 iş günü süre verilmiş olup, bu süre temsilcilik sözleşmesinin akdedildiği tarihten itibaren başlayacaktır.

9. Ödeme Fonlarının Nemalandırılmasına İlişkin Değişiklikler

Yönetmelik uyarınca, ödeme fonlarının; bir ödeme işleminin gerçekleştirilmesi için kuruluşun, şubelerinin, temsilcilerinin veya kuruluş adına hareket eden üçüncü taraf bir hizmet sağlayıcının müşteriden veya bir müşteri adına diğer bir ödeme hizmeti sağlayıcısından aldığı müşteri adına uhdesinde tuttuğu ancak henüz alıcıya ya da alıcının ödeme hizmeti sağlayıcısına ödenmemiş fonların toplamından oluşacağı belirtilmiştir.

Kuruluş; ödeme fonlarını, diğer fonlardan ayrıştırarak takip etmek ve sadece ödeme işleminin gerçekleştirilmesi amacıyla kullanmakla yükümlü tutulmakla birlikte, bu fonların koruma hesabının bulunduğu bankada gecelik vadede nemalandırılması Yönetmelik ile mümkün kılınmıştır.

1. Eski Yönetmelik ile Yeni Yönetmelik Arasındaki Geçiş Hükümleri

Yönetmeliğin geçiş hükümleri uyarınca, Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarih olan 01.12.2021 tarihi itibariyle faaliyette bulunan kuruluşlar, Yönetmelik ile getirilen yeni düzenlemelere ve değişikliklere en geç 1 yıl içinde uyumlu hale gelmekle yükümlüdürler.

01.12.2021 tarihi itibariyle başvuruları henüz sonuçlanmamış olan kuruluşlar, eksik bilgi ve belgeleri en geç 30.06.2022 tarihine kadar Merkez Bankası’na iletmelidirler.

Ayrıca, 01.12.2021 tarihinden önce başvuruda bulunmuş olan kuruluşların, Yönetmelik’in 11. maddesinde belirtilen faaliyet izni başvurularına ilişkin hükümlere, öz kaynak ve teminat yükümlülüğüne ilişkin hükümlere ve ödeme fonlarının korunması ve elektronik para karşılığı toplanan fonların korunmasına ilişkin hükümlere, ek bir süre tanınmaksızın derhal uymaları gerekmektedir. Belirtilen hususlar dışında kalan konularda Önceki Yönetmelik hükümleri uygulanmaya devam edecektir. Ancak kuruluşların faaliyet izni almaları halinde, en geç 01.12.2022 tarihine kadar yeni Yönetmelik’te bulunan tüm hükümlere uyumlu hale gelmeleri gerekmektedir.

*Berker Berker Hukuku Bürosu