Sağlık eğitiminde model arayışı

Sağlıkta bilişimin etkin kullanımı, sistemlere uyum sağlamış, bu konuda yetkin sağlık personeli ihtiyacını da ortaya çıkarıyor. Akademisyen, kamu ve özel sektörden paydaşları biraraya getiren ‘Sağlık Bilişiminde Eğitim Çözümleri ve Teknolojileri’ başlıklı e-Devlet Yuvarlak Masa Toplantısı da bu konuda izlenmesi gereken yol haritasını ortaya koydu. Teknoloji ile yaşanan hızlı değişim tıp bilişimini de sağlık sektörünün merkezine taşıyor. Hasta odaklı bir değişimin yaşandığı sektörde tıp bilişimi, verimliliği artırıp, hataları en az indirgerken internet teknolojileri de kronik hastalıkların bakımı konusunda önemli rol üstleniyor. Karar destek sistemleri ve sağlık enformasyon yönetiminin önem kazanmaya başladığı sektörde, sistemlerin başarısı da mesleklerini icra şekli değişmeye başlayan sağlık personelinin uyumu ve eğitiminden geçiyor. ‘Sağlık Bilişiminde Eğitim Çözümleri ve Teknolojileri’ başlığıyla gerçekleşen e-Devlet Yuvarlak Masa Toplantısı da bu konuda izlenmesi gereken yol haritasına ışık tuttu. Akademisyenler, sağlık sektörü çalışanları, uzmanlar ve çözüm sağlayıcıların da katıldığı toplantı, bu konuda sağlık sektörünün ihtiyacı olan değişim liderlerinin eğitileceği bir eğitim ağacı modelinin kurgulanması gerektiğini ortaya koydu. ODTÜ Enformatik Enstitüsü Direktörü Prof.Dr. Nazife Baykal, Tıp Bilişim Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof.Dr. Mehmet Kitapçı, Anadolu Sağlık Merkezi Sağlık Enformasyon Yöneticisi Tayfun Enünlü, Tıp Bilişim Derneği Üyesi ve Intel Sağlık İş Geliştirme Müdürü Cenk Tezcan, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Bölümü Öğretim Üyesi Doç.Dr. Hülya Uçar, Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık Dairesi Şube Müdürü Tekin Sağır’ın yanı sıra çözüm sağlayıcı Oracle, Datasel, Compu Group Medikal Türkiye, Supercom şirketlerinin yetkilerinin katılımıyla gerçekleşen Yuvarlak Masa Toplantısı’nda; yaşanan değişimin sektöre yansımaları, sağlık bilişiminden en doğru şekilde faydalanabilmek için eğitim ekseninde atılması gereken adımlar tartışıldı. E-sağlık değişim sürecine giren sektörün, elektronik sağlık kayıtlarından başlayarak standartlarını belirlemesi gerektiğinin belirtildiği toplantıda, ikinci aşamada da eğitimin yer aldığı dile getirildi.
Göreve göre özelleştirilmiş eğitim modelleri sunulmalı
Başta hekimler olmak üzere iş yapış şekilleri değişmeye başlayan sağlık çalışanlarının değişimin liderleri olarak etkin rol alması gerektiğinin dile getirildiği toplantıda, sektörün bu değişim liderlerini eğitmesinin şart olduğu vurgulandı. Eğitim noktasında tedarikçisinden analizcisine, hemşiresinden hekimine ve evde bakım verenine kadar her aşamadaki sağlık personeli için özelleştirilmiş eğitim modelleri hazırlanması gerektiğinin altının çizildiği toplantıda, modelin doğru kurgulanmasının büyük önem taşıdığı vurgulandı. Henüz bu eğitim ağacı modelinin oluşturulmadığına da dikkat çekildi. Değişimin yönetimi için bunun şart olduğu dile getirilirken bu eğitimlerde ayrıca kamu, endüstri ve sektör tarafının ayrı ayrı ele alınması gerektiği ve bunların da ağacın farklı dallarına yerleştirilmesi gereği vurgulandı. Sağlık personeli tarafında özellikle doktor ve hemşirelerin özel olarak tıp bilişimi dersi almasının büyük önem taşıdığının da ifade edildiği toplantıda, bu konuda YÖK’ün de görev üstlenmesi gerektiği dile getirildi.
Sağlık enformasyon yönetimi profesyonelleri yetiştirilmeli
Toplantıda saptanan bir başka önemli nokta da Türkiye’ye henüz girmemiş olan ‘sağlık enformasyon yönetimi’ konusu oldu. Bu konunun e-sağlık için yol katetmiş ülkeler için çok önemli bir başlık olduğunun altı çizilirken yurtdışında ‘sağlık enformasyon direktörü’ olarak anılan bir meslek grubunun bulunduğu belirtildi. Türkiye’de bu şekilde bir meslek grubu oluşturulması gerektiğinin de vurgulandığı toplantıda, Sağlık Bakanlığı’nın sağlık enformasyon profesyonelleri yetiştirmek üzere harekete geçmesi istendi.
Sağlık çalışanı bilişime yaklaştırılmalı
Toplantıda ayrıca, karar destek sistemlerine katkı sağlayan hastane otomasyon yazılımlarının başarısının büyük oranda kullanıcılara bağlı olarak şekillendiğine de dikkat çekildi. İstenen sistemler oluşturulsa bile sistemlerin son kullanıcı olan hekim ve hemşirelerin doğru kullanımı ölçüsünde sonuç verdiğinin de vurgulandığı toplantıda, hem uyumun hem de doğru kullanımın bu noktada ana kriterler olduğu belirtildi. Dünyadaki e-sağlık projelerinde hekim ve hemşirelerin bilişim yetenekleri yetersiz kalabildiğine de değinilen etkinlikte, sistemlerin başarılı olmasında yüzde 70 son kullanıcı uyumu, yüzde 13 organizasyonel yapı, yüzde 1’lik bir oranında da programdan kaynaklandığına dikkat çekildi. Bu noktada sağlık çalışanlarının bilişime daha yakın olmalarının sağlanması gerektiğinin altı çizilirken değişen sisteme ayak uydurabilmek için sağlık personelinin teknoloji kullanımı konusunda performans sistemi oluşturularak desteklenmesi ve özendirilmesi gerektiği vurgulandı. Bu konunun bir uzantısı olarak da sağlık kurumlarında bilginin üretildiği anda sisteme üreten kişi tarafından geçirilmesinin de büyük önem taşıdığı ifade edildi. Değişen sağlık sisteminde hemşirelerin etkinleşen rolünün de ele alındığı toplantıda sistemlerin son kullanıcısı olarak hemşirelerin de bilişim konusunda daha donanımlı hale gelmesinin önem kazandığı ve karar destek sistemlerindeki varlıkları düşünülerek hem sunulan teknoloji çözümleri hem de verilen eğitimler konusunda özel olarak konumlandırılmaları gerektiğine de vurgu yapıldı.