Uzun zamanlı bilgi saklama
Dosyalarımızı, yazılarımızı, resimlerimizi bilgisayarlarımızda bir süre (birkaç yıl) saklamayı biliyoruz ama uzun zaman saklama konusunda çok büyük problem yaşadığımız kesin. Son kullanıcıların karşılaştığı problemler (değiştirilen veya kaybolan laptop; kaybedilen veya artık kullanılmaz hale gelen yedekleme diskleri; adını ve nasıl çalıştığını bile unuttuğumuz floppy diskler ve benzeri bir şekilde sonunu bekleyen USD diskler) ile organizasyonların karşılaştığı problemler (örneğin, Büyük Millet Meclisinin tüm dokümanları elektronik olarak tuttuğunu ve bunların onlarca, belki de yüzlerce yıl saklamamız gerektiği) farklı problem.
Son kullanıcıların problemlerini başka bir yazıda irdeleyelim. Birazcık organizasyonların veya milletlerin arşivlerini düşünelim. Kütüphanelerimizde bin veya 2 bin yıllık kitaplarımız var. Bunları nasıl koruduk, bugüne kadar kalmasını nasıl sağladık? Aynı başarıyı elektronik bilgiyi saklamakta göstermemiz mümkün mü? Çok önemli bir soru. Bir insan veya aile için önemsiz durabilir (çok azımız ailemizin 3-4 nesil öncesinden kalan değerlerine sahibiz) ancak bin yıl saklamak zorunda olduğumuz kültürel arşivlerimiz var. Fiziksel olanların dışında elektronik olanlar da hızla artıyor. Bunları nasıl koruyacağız?
Cevabın bir kısmını doğada bulabiliriz; belki. Doğanın bilgiyi uzun zamanlı saklamak için kullandığı yöntemler var. Binlerce yıl sonrasına bilgi aktarmanın doğada bulduğumuz yöntemleri: fosiller, buz kitleleri ve kayalar içinde manyetik parçacıklar. Ayrıca doğa, aynı (veya aşağı yukarı aynı) bilgiyi dağınık bir şekilde birden farklı yerde binlerce yıl saklayarak bu bilginin birkaç kopyasının bugüne kadar ulaşmasını sağlamış oluyor. Yani bir çeşit çoklama (redundancy) kullanıyor. Açıkçası, eğer değerli bir bilgi kümesini bin yıl saklamak istiyorsak bunun birden fazla kopyasını birden farklı yerde saklamamız gerekiyor. Ancak, insanlığın ürettiği toplam elektronik bilgi artık çok fazla. Bugünlerde exabytes ile zettabytes arasında bir yerde (1018 – 1021 bytes). Bu da birden fazla kopya saklama çözümüne çok büyük bir engel.
Üstelik elektronik bilgiyi tuttuğumuz fiziksel ortam (sabit disk, flash, optik disk, manyetik teyp) zamanla üzerindeki bilgiyi kaybeden veya kendisi eriyip yok olan şeyler. Hiç birinin ömrü 30 yıldan fazla değil. İşimiz zor.
