Bilgisayarın icadından bu yana en temel, en devrimci değişim ufukta göründü

“Bilişim teknolojisi pandemiyle birlikte insan uygarlığının ne kadar yaşamsal bir parçası olduğunu bir kez daha gösterdi. Yakın gelecekte de hayatın daha da dijitalleşmesini, bizi saran sistemlerin (umarım devlet de dahil olmak üzere) daha ‘akıllı’, daha veriye dayanan, daha ‘leb demeden leblebiyi anlayan’ aygıtlardan oluşmasını bekleyebiliriz. Bilişim aygıtlarının mantığında belki de elektronik bilgisayarın icadından bu yana en temel, en devrimci değişim bugünlerde ufukta göründü. Zirvede bu çarpıcı yenilikten, kuantum bilgi işlemden söz edeceğim.

Kuantum bilişim teknolojisinin en bariz etkisi şifreleme gerektiren işlemlerde olacak. Çeyrek asırdır biliyoruz ki yerleşik ‘güvenli’ şifreleme yöntemlerinin çoğu orta ölçekli bir kuantum bilgisayarı tarafından rahatlıkla ‘kırılabilecek’. Öte yandan, kuantumun ‘bir eliyle aldığını diğer eliyle geri verdiği’, yani kuantum anahtar dağıtımı yöntemleriyle kırılmasının imkânsızlığı kanıtlanabilen şifreli haberleşme protokollerinin hayata geçirilebileceği de biliniyor. Bu, birçok sistemin bu temel bileşenlerinin hepten yenilenmesi anlamına gelecek. Kuantum bilgisayarlarının kimi zor problemlerin çözümünü bir miktar hızlandıracağı da çoktandır bilinmekte. Kriptopara altyapılarından kimyasal benzetime ve yapay öğrenme algoritmalarına kadar bir dizi uygulama büyükçe kuantum bilgisayarlarının geliştirilmesini bekliyor. Bu konudaki yarış dengesiz giderse geride kalanların dezavantajı ciddi olabilir. 20. yılındaki Bilişim Zirvesi, sektörün en önemli buluşma noktası olagelmiştir. Kaçırmamak gerekir bence!”

Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Profesörü Cem Say