İsrail’in sırrı
Sadece 60 yıl önce kurulmuş ve sürekli savaş yıkımları geçirmiş, hatta ilk 10 yıl halkının büyük bölümü çadırlarda yaşamış bir ülke: İsrail. Nasıl oluyor da şu an (sadece 7 milyon nüfusla) dünya çapında bir ekonomik güç? Cevap: İşe atılım iştahı!
Atılım (start-up) şirketleri yoğunluğunda İsrail dünya birincisidir. 2008’de 3,850 atılım kuruluşu ile İsrail, ABD’nin 2,5 katı, Avrupa’nın 30 katı, Çin’in 80 katı ve Hindistan’ın 350 katı kişi başına girişim sermayesi almış oldu. 2 milyar dolarlık bu sermaye 61 milyon nüfuslu İngiltere’dekinden hatta Fransa ve Almanya toplamından daha fazla.
Bu alanda İsrail’in hızını ne savaşlar ne de ekonomik krizler kesebiliyor. 2000’den bu yana, patlayan internet teknolojileri balonu dahil, 2 büyük ekonomik kriz ve malum sınır çatışmaları İsrail’in küresel girişim sermayesinden aldığı payı kesmek şöyle dursun ikiye katladı: Yüzde 15’ten yüzde 31’e. İsrail son küresel ekonomik krizde girişim yatırımını artıran tek ülke.
Elbette bu taze kuruluşların kısa sürede ürün verip kâr yazması ve halka açılıp yatırımcılarını sevindirmesi iştahı körüklüyor. İsrail’de parlak bir fikirden küresel şirket olmaya giden yol devlet eliyle düzleştirilmiş durumda. Şu an NASDAQ borsasına kota İsrail şirketlerinin sayısı Çin’den fazla; Avrupa kıtası toplamından da fazla. Aslına bakarsanız İsrail’in önünde tek ülke var: ABD. Ancak kişi başına Ar-Ge yatırımında İsrail ABD’nin 7 kat önünde. Sonuç? İsrail ekonomisinin büyüme oranı 1995’ten beri tüm ekonomisi gelişmiş ülkeleri geride bırakıyor.
Nobel ödüllü ekonomist Robert Solow’a göre yenilikçi şirketler, üretkenlik ve büyümenin en güçlü dinamolarıdır. Özellikle atılım şirketleri kaynaklı yenilik, kalıcı büyümenin kanıtlanmış tek yolu. Şu an dünyanın en büyük ekonomik gücü olan ABD’nin 1980-2005 arası net istihdam gelirlerini sağlayan şirketlerin yarıdan fazlası 5 yaşın altındaydı. Hatta bu genç atılım şirketleri olmasa istihdam geliri eksi çıkıyor! Peki biz ülkemizde en parlak fikirlerin kaç yaşındaki şirketlerden gelmesini bekliyoruz? (Not: Yukarıdaki veriler Dan Senor ve Saul Singer’ın Start-Up Nation isimli kitabından alınmıştır)
